De rol van de vrouw in de kerk

Het onderwerp "vrouwen in het ambt" is momenteel relevanter dan ooit. Vorig weekend haalde dit bericht zelfs het nationale nieuws; "Kerkscheuring dreigt", kopte de NOS. Het is tevens een zeer beladen en emotioneel onderwerp. Hoewel lang niet alle vrouwen een officiële functie ambiëren, zijn er ook kerken waar vrouwen letterlijk niet mogen spreken of soms zelfs minderwaardig bejegend worden buiten de kerkmuren. Het debat is grofweg in twee groepen op te delen; enerzijds is er de zogenaamde "egalitaire groep", die het liefst alles compleet egaal / gelijk zou zien tussen de sekses; ook in functie. Anderzijds is er de "complementaire groep", die de vrouw ziet als complementair; een aanvulling op de man. Behalve deze twee extremen met al hun uitwassen, zijn er ook heel veel meer genuanceerde variaties. Ik heb een tijdje geleden al eens een visie gedeeld van Donna Howell, die meer naar de richting van egatilarisme neigt. Ze geeft in haar boek, waarvan ik deze recensie schreef, wel aan dat ze niet akkoord gaat met alle extreme uitwassen, waaronder feminisme. Meer recentelijk werd ik bepaald bij een nieuwe serie van Calvary Chapel-spreker Mike Winger, waarin hij wat meer nuance aanbrengt dan ik in dat artikel gedaan heb. Hij neigt juist wat meer naar de andere kant van de discussie, en noemt zichzelf soft-complementarian. Ik moet echter zeggen dat hij een aantal overtuigende argumenten heeft. In dit artikel wil ik de eerste 6 afleveringen van de serie kort bespreken, en hoop dat hij ieder die met vragen of verdriet rondloopt omtrent dit onderwerp, meer duidelijkheid kan brengen.

"Daarbij is het niet van belang dat men Jood is of Griek; daarbij is het niet van belang dat men slaaf is of vrije; daarbij is het niet van belang dat men man is of vrouw; want allen bent u één in Christus Jezus." (Galaten 3:28, HSV)

Oneliners
We vinden in de Bijbel immers teksten die beide kanten van de discussie kunnen beargumenteren. Enerzijds zouden we 1 Korinthe 14:34-35 kunnen gebruiken om een complementaire interpretatie te forceren. Tegelijk kan iemand die meer egalitair in het leven staat, teksten als Galaten 3:28 gebruiken om zijn of haar kant van de discussie te benadrukken. De kunst is echter om deze teksten niet los te gebruiken van de bredere context van de Bijbel, maar in te bedden in een verzoenend model dat rekening houdt met diverse nuances. Dit voorkomt veel verdriet, onbegrip en zelfs kerkscheuringen. Wat nodig is, is meer nuances, en niet meer oneliners. Dat is wat Winger uitgebreid wil doen.

"Wat als de vrouw een diaken is? Of een jeugdleider? (...) En hoe zit het met zangleiders? Zijn er bepaalde voorwaarden?" Winger noemt verder auteurs, gastsprekers, bloggers, podcasters, vloggers, interviews met vrouwen, christelijke politica's. We zullen moeten erkennen dat er in elk geval érgens nuances liggen.

Nuances
​In het eerste deel staat Winger stil bij alle emoties, vooroordelen en drogredenen waarmee mensen soms naar de discussietafel kunnen komen, en die hen eigenlijk in de weg gaan zitten om überhaupt Bijbels te kunnen denken over het onderwerp. Hij benoemt bijvoorbeeld feministische gevoelens, maar ook schijnbare korrelaties tussen het ontstaan van dwalingen nadat vrouwen in het ambt zijn gekomen. Hoewel al die dingen op zichzelf waar kunnen zijn in individuele gevallen, zijn ze daarmee nog niet per sé Bijbels. Winger wil terug naar de Bijbel: Wat zegt de Bijbel erover? We moeten niet teveel focussen op de "wereldse argumenten", maar teruggaan naar de bron. Wat vindt God ervan? 

Genesis
Winger wil proberen zo grondig mogelijk te zijn, en begint daarom helemaal bij het begin: in Genesis. Het is heel slim dat hij hier begint, want hier zien we al duidelijk de beginselen ontstaan van hoe God de man en de vrouw bedoeld heeft, seksespecifiek. Tegelijk laat hij ook zien hoe het misgaat in Genesis 3 en dat het "over haar heersen" niet per sé een opdracht is, maar eerder een consequentie van de zonde. Het is een erg interessante sessie om te luisteren 

OT
Vervolgens laat Winger in de derde sessie zien welke rollen vrouwen in het Oude Testament mochten hebben. Ook dit is weer een erg interessante video waarin leiders als Debora of profetessen als Hulda besproken worden. Hij concludeert aan het einde van de video dat hoewel egalitarianen de tekst vaak verder uitrekken dan toegestaan is, complementarianen anderzijds zúllen moeten erkennen dat er uitzonderingen zijn. Opvallend detail is dat er nérgens in het Oude Testament gesproken wordt over vrouwelijke priesters, meldt Winger. Ook niet in het Nieuwe overigens. De reden daarvoor was volgens Winger vermoedelijk dat priesters naast hun primaire functie van bemiddelaar tussen God en de mens (door middel van bijvoorbeeld offerdiensten), ook een secundaire rol hadden als leraar van theologie. 

"En Die ons gemaakt heeft tot koningen en priesters voor God en Zijn Vader, Hem zij de heerlijkheid en de kracht in alle eeuwigheid. Amen." (Openbaring 1:6, HSV)

De rol van priester in het NT is door Jezus als Bemiddelaar nu voor ons niet meer nodig. Wij kunnen dankzij Hem allen vrijelijk tot God naderen, of we nu man zijn of vrouw.

NT
In het Nieuwe Testament lijken vrouwen diverse rollen te mogen vervullen, concludeert Winger. De vraag is echter in hoeverre dit een officieel karakter heeft. Had Priscilla bijvoorbeeld een officiële rol binnen de kerk, of waren dit meer incidentele gebeurtenissen? Hij noemt daarbij suggesties als specifieke vrouwen-ministries, aangezien de sekses in die samenlevingen veel meer gesegregeerd waren. Voor een man was het lastiger (hoewel niet onmogelijk) om die groepen te bereiken, en om die reden waren christenvrouwen wel degelijk nodig. Hij is hier wel voorzichtig met zijn conclusies, en wil niet teveel invullen. Priscilla wordt immers wél vergezeld door haar man Aquila, en samen instrueren zij Apollos, niet de minste (Hand. 18:24-28). Zij wordt daarbij toch vaak als de meest prominente genoemd (Hand. 18:18, Rom. 16:3), hoewel dat in die cultuur zeer ongebruikelijk was. 

"Dat een vrouw iemand in de Bijbel incidenteel iets leert, ​betekent nog niet meteen dat ze een officiële bediening heeft lopen."

Oudsten
Winger geeft aan dat er veel spraakverwarring was en is over de precieze functieomschrijving van bepaalde termen in het Nieuwe Testament. Ook moderne termen worden soms door elkaar heen gebruikt. Wat definiëren we als diaken? Wat wordt bedoeld met een pastor? In sommige kerken worden daar oudsten mee bedoeld. In andere kerken juist mensen die anderen emotioneel ondersteunen. Wat zegt de Bijbel?

"Laat het woord van Christus in rijke mate in u wonen, in alle wijsheid; onderwijs elkaar en wijs elkaar terecht, met psalmen, lofzangen en geestelijke liederen. Zing voor de Heere met dank in uw hart." (Kolossenzen 3:16, HSV)

Paranoïde
Winger vertelt in bovenstaande video dat veel vrouwen binnen de kerkmuren last hebben gekregen van zogenaamde "paranoïde masculiniteit", doordat er zó overspannen gereageerd wordt op Bijbelteksten als 1 Timotheüs 2:9-15. Ze maken zich soms zorgen over of ze hun echtgenoot wel mogen corrigeren, of bidden in het openbaar. Winger pleit duidelijk voor een zekere ontspanning, ook al schaart hij zichzelf in het complementaire kamp. We zien overduidelijk uitzonderingen in de Bijbel, en dat zou al enige ademruimte moeten geven. Aan het begin van de serie geeft hij ook al duidelijk aan dat dit geen zaligheidskwestie is, maar van secundair belang. Het is zeker niet onbelangrijk, maar laten we ook niet overdrijven. 

Apostelen
In de recensie die ik eerder schreef, gaf ik aan dat Junia (Rom. 16:7) vermoedelijk een apostel was. Hoewel er consensus over is onder theologen dat we deze tekst inderdaad zo moeten lezen, heeft Winger toch een aantal heel verleidelijke argumenten die mij op iets andere gedachten hebben gebracht. Het ging mogelijk om een soort missionarisschap, iets wat enkele lezers van dit blog ook al suggereerden.

Conclusie
De serie is nog maar net begonnen, en zal nog vele vervolgen gaan krijgen. Elke week wordt er een nieuw deel toegevoegd, waarin Winger zeer diep op alle voor- en tegenargumenten in gaat. Hier vindt u het nieuwste deel. Hij gaf aan uitgebreid bij de twee belangrijkste Bijbelteksten stil te gaan staan in de nabije toekomst; 1 Korinthe 14 en 1 Timotheüs 2. Ik zie er persoonlijk erg naar uit om zijn mening daarover te horen. Ik wil me graag leerbaar opstellen, en niet in menselijke tradities blijven hangen als die geen Bijbelse basis blijken te hebben, of juist extreem meegaan met de tijdgeest. Beide extremen zijn gevaarlijk, en ik hoop daarom dat wij als christenen allemaal zo'n open houding (binnen duidelijke grenzen) willen nastreven. We kunnen van elkaar leren. Het feit dat ik een blog schrijf, betekent niet dat dit éénrichtingsverkeer is. Ook ik heb soms ongelijk, en het is daarom belangrijk dat u als lezer feedback levert. Of dit nu positief of negatief is, als het maar opbouwend is. Ook mijn reacties daarop kunnen soms beter. Ik wil daarin groeien. Nogmaals; ik beveel deze serie van harte bij u aan als u met vragen of verdriet zit, en hoop dat het u zal helpen in uw begrip van God en Zijn woord. God bless! :)