Christendom: Religie, Relatie of Filosofie?

U kent de oneliner vast wel: "Ik heb geen religie, ik heb een relatie". Het is één van de manieren waarop wedergeboren christenen vaak proberen aan te geven hoe zij zich verhouden tot het institutionele christendom dat zich kenmerkt door o.a. tradities, synodes, en diverse lagen van leiderschap. Het hebben van een relatie met Jezus klonk voor mij gek, toen ik 20 jaar geleden voor het eerst in aanraking kwam met wedergeboren christenen, na zelf 19 jaar in de Nederlands Hervormde Kerk te hebben gezeten, waar eerst altijd de wet werd voorgelezen en de helft van de leden niet eens aan het avondmaal durfde te gaan. Toch is het hebben van een relatie met God door Jezus iets waartoe wij wel degelijk opgeroepen worden in Zijn woord. Wij mogen Hem als wij wedergeboren zijn, Abba (Papa) noemen (Rom. 8:15, Gal. 4:6). Door het offer van Jezus voor onze zonden kan de relatie weer worden hersteld, die eerst kapot was door onze zonden, indien wij geloven. Behalve deze twee uitersten, is er ook een derde variant van wat christendom heet te zijn; iets wat ik de meer filosofische interpretatie zou willen noemen. In dit korte artikel wil ik daar graag enkele waarschuwende woorden aan wijden.

"Pas op dat niemand u als buit meesleept door de filosofie en inhoudsloze verleiding, volgens de overlevering van de mensen, volgens de grondbeginselen van de wereld, maar niet volgens Christus." (Kolossenzen 2:8, HSV)

Filosofie
Het is al bijna zo oud als christendom zélf. Al snel nadat de kerk ontstond in Handelingen 2, begon ook een meer filosofische benadering van de Bijbel, die de gnostiek werd genoemd. Hierbij staat vooral het vergaren van kennis (de zgn. gnosis) centraal, als het hoogste doel. Sommige theologen menen dat Simon de Tovenaar uit Handelingen 8 hier een grote rol in gespeeld kon hebben. Ook momenteel nog zien we daarvan vele uitwassen terug, zij het vaak in aangepaste vorm. Hierbij staat de relatie met Jezus niet centraal, maar wordt dezelfde Bijbel die wij lezen eigenlijk compleet geherdefinieerd, waarbij men dus gewoon dezelfde begrippen gebruikt als wij, maar er iets anders mee bedoelt. Verlossing is voor ons de bevrijding van de zonde, maar voor de gnosticus is het de "bevrijding van onwetendheid". God is voor ons de Schepper en Koning van het heelal, maar voor gnostici is het een naam om de bron van verlichting en kennis aan te duiden, waarvan in ieder mens iets terug is te vinden. Ziet u hoe de focus subtiel gelegd wordt op onszélf als god in de gnostiek, in plaats van op God als de Schepper? Het is in essentie een egocentrisch geloof. Elementen van de gnostiek zien we terug in bijvoorbeeld New Age, maar natuurlijk zijn er vele andere manieren waarop het de kop opsteekt. Soms weten de personen zélf niet eens dat hun geloof hiernaar terug te herleiden is.

" 18. En toen Simon zag dat de Heilige Geest gegeven werd door middel van de handoplegging van de apostelen, bood hij hun geld aan, 19. en zei: Geef ook mij deze macht, opdat eenieder wie ik de handen opleg, de Heilige Geest ontvangt. 20. Maar Petrus zei tegen hem: Laat uw geld met u naar het verderf gaan, omdat u dacht dat Gods gave door geld verkregen wordt! 21. U hebt part noch deel aan deze zaak, want uw hart is niet oprecht voor God." (Handelingen 8:18, HSV)

BlckBx
Een goed voorbeeld hiervan is het maatschappijkritische medium BlckBx (uitgesproken als BlackBox, maar zonder de klinkers a en o). Men probeert hier de gebeurtenissen van de huidige tijd te duiden, maar neemt hierbij de belangrijkste documenten niet in overweging: de profetieën uit de Bijbel die alles al hebben voorzegd. Peter van der Weerd van de christelijke Stichting Het Zoeklicht schreef daar al eens over, en werd daarom door Flavio uitgenodigd om zijn verhaal te doen. Hoewel het een mooi gesprek was, waarbij je Flavio vanuit een defensieve houding langzaam zag groeien in begrip, bleef een echte hartsverandering (vooralsnog) uit. BlckBx wordt enerzijds gepresenteerd door yogini (yoga-lerares) Sanae Orchi, maar anderzijds zien we ook regelmatig "vaste tafelgasten" zoals Sietske Bergsma en Rypke Zeilmaker, die flirten met het christendom. Als we echter verder kijken naar wat zij precies bedoelen met al deze begrippen, zien we duidelijk een meer filosofische benadering van de Bijbel, waarin begrippen iets anders betekenen dan bij de wedergeboren christen. Gisteren nog postte Bergsma een walgelijke, satanisch geïnspireerde videoclip van de Duitse rockformatie Rammstein op Twitter, zonder tekst of uitleg. Het is tekenend dat bij "wakkere" media zoals BlckBx de Alfa en Omega letterlijk in de naam mist. 

"Het is tekenend dat bij "wakkere" media zoals BlckBx de Alfa en Omega létterlijk in de naam mist."

Gesprek
Het is belangrijk dat we scherp blijven op mensen met deze opvattingen. Ze vallen niet altijd meteen op, omdat ze hetzelfde jargon en dezelfde Bijbel als wij gebruiken. Vraag door, en bid ook voor hen als u erachter komt dat zij nog steeds niet wedergeboren zijn. Blijf met hen in gesprek en laat hen liefdevol zien waar hun inzicht in de Bijbel mank gaat. Help hen helder zicht te krijgen op wat bedoeld wordt met God, Jezus en verlossing. God en Jezus zijn Personen, geen vage krachten of yogi's. Wees tegelijk ook duidelijk dat zij dwaalleringen verspreiden en probeer anderen voor hen te beschermen. Ik zie veel christenen van alles delen op Twitter of Telegram dat vanuit dit soort onzuivere bronnen komt, maar wees daar zeer alert op. Een tijdje geleden ging er bijvoorbeeld een filmpje rond van Tim Gielen over hoe de meeste bedrijven gefinancierd worden door investeringsgigant BlackRock, en aan het einde kwam hij met een new agey oplossing aanzetten. Hoewel het eerste deel ervan heel bruikbaar en informatief is, geloof ik dat we zo'n filmpje als christen dus tóch niet moeten rondsturen. We leiden hen zo anders toe naar een ándere Jezus. Laten we hen leiden naar de échte Jezus, de Alfa en Omega.

"Want als er iemand komt die een andere Jezus predikt, die wij niet gepredikt hebben, of als u een andere geest ontvangt dan die u ontvangen hebt, of een ander evangelie, dat u niet aangenomen hebt, dan verdraagt u dat best."
​(2 Korinthe 11:4, HSV)