De Antichrist in de Tempel?

In de brief van 2 Thessalonicenzen wordt gesproken over de "Tempel van God" waar de "mens van wetteloosheid" (ofwel, de antichrist) in zal gaan zitten. Er bestaan hierover verschillende ideeën. Is dit een toekomstige (de futuristische uitleg) of juist historische antichrist die in een letterlijk, fysiek herbouwde tempel zal gaan zitten? Of moeten we dit meer symbolisch zien, als een antichristelijk persoon die zich binnen de kerkmuren (het lichaam van Christus wordt volgens sommigen als collectief immers ook een "tempel van God" genoemd) beweegt, en zal verklaren dat hij God is? Ook hierop zijn weer varianten; anderen menen dat ons individuele lichaam ook een "tempel van de Heilige Geest" is, en de antichrist in iemands lichaam zal gaan zitten en verklaren dat hij God is. Welke uitleg heeft de beste kaarten? De futuristische? De historische? De symbolische? Of de individuele? Laten we allereerst kijken naar wat Gods woord zegt.

" 3. Laat niemand u op enigerlei wijze misleiden. Want die dag komt niet, tenzij eerst de afval gekomen is en de mens van de wetteloosheid, de zoon van het verderf, geopenbaard is, 4. de tegenstander, die zich ook verheft boven al wat God genoemd of als God vereerd wordt, zodat hij als God in de tempel van God gaat zitten en zichzelf als God voordoet." ​(2 Thessalonicenzen 2:3-4, HSV)

De identiteit van de antichrist is nog een raadsel

Historisch
Als Paulus dit schrijft, is het 51-52 n. Chr. De tempel bestond dus nog, en er was zeker geprobeerd door keizers om een gruwelijke afgod in deze tempel neer te zetten. De bekendste is natuurlijk Antiochus Epiphanes, in 165 v. Chr., maar minder bekend is de poging van de Romeinse keizer Caligula (40-41 n.Chr.) om een standbeeld van hemzelf als god neer te zetten, die mislukte. Hij overleed voordat het standbeeld kon worden neergezet, waardoor zijn plan afgeblazen werd (bron). Historisch gezien is dit derhalve nog nooit vervuld, en bovendien zijn deze voorafschaduwingen ook éérder dan het moment van schrijven. Als dit dus over Caligula zou gaan, hoe kan Paulus dit dan in de toekomende tijd schrijven? Aangezien de tempel in 70 n. Chr. vernietigd werd, moeten we de historische uitleg dus afwijzen.

" 16. Weet u niet dat u Gods tempel bent en dat de Geest van God in u woont? 17. Als iemand de tempel van God te gronde richt, zal God hem te gronde richten, want de tempel van God is heilig, en deze tempel bent u." (1 Korinthe 3:16-17, HSV)

" 18. Vlucht weg van de hoererij. Elke zonde die een mens doet, is buiten het lichaam, maar wie hoererij bedrijft, zondigt tegen zijn eigen lichaam. 19. Of weet u niet, dat uw lichaam een tempel is van de Heilige Geest, Die in u is en Die u van God hebt ontvangen, en dat u niet van uzelf bent? 20. U bent immers duur gekocht. Verheerlijk daarom God in uw lichaam en in uw geest, die van God zijn." (1 Korinthe 6:18-20, HSV)

" 15. En welke overeenstemming is er tussen Christus en Belial? Of wat deelt een gelovige met een ongelovige? 16. Of welk verband is er tussen de tempel van God en de afgoden? Want u bent de tempel van de levende God, zoals God gezegd heeft: Ik zal in hun midden wonen en onder hen wandelen, en Ik zal hun God zijn en zij zullen Mijn volk zijn." (2 Korinthe 6:15-16, HSV)

Individueel
In de tekstgedeelten hierboven lezen we over hoe ons lichaam een tempel is van de Heilige Geest. De context is hier overduidelijk persoonlijk, en sommigen menen dan ook dat Paulus in 2 Thessalonicenzen déze symbolische tempel in gedachten heeft. De context van 2 Thessalonicenzen laat een individuele uitleg echter niet toe, als je de precieze details bekijkt. De man van zonde zal hier immers ín gaan zitten en doen alsof hij God is. Het lijkt er in de meest normale lezing dus al op dat er een létterlijke man ín een letterlijke tempel zal gaan zitten. Hoe kan er een létterlijke man in uw hart gaan zitten? Ook de verdere details die gegeven worden, geven aan het hier om een fysiek persoon gaat, en niet om een onpersoonlijke antichristelijke kracht. God zal hém immers verteren (vers 8), en hij doet bovendien allerlei wonderen (vers 9) bij zijn komst. Daarenboven zijn wij christenen verzegeld met de Heilige Geest, tot de dag van onze uiteindelijke verlossing, ook al stellen wij Hem soms teleur (Ef. 4:30). Hoe kan iemand met de geest van de antichrist in zich (1 Joh. 2:18-23) dus überhaupt een tempel van de Heilige Geest worden genoemd? Deze teksten sluiten elkaar compleet uit. Een symbolisch-individuele uitleg is niet mogelijk. "Maar.. de kerk als collectief dan?" vraagt u zich wellicht nog af.

" 4. en kom naar Hem toe als naar een levende steen, die wel door de mensen verworpen is, maar bij God uitverkoren en kostbaar, 5. dan wordt u ook zelf, als levende stenen, gebouwd tot een geestelijk huis, tot een heilig priesterschap, om geestelijke offers te brengen, die God welgevallig zijn door Jezus Christus." (1 Petrus 2:4-5, HSV)

Collectief
Hoewel de bovenstaande tekst niet specifiek spreekt over een tempel van God of een tempel van de Heilige Geest, menen sommigen wel dat de kerk ofwel het lichaam van Christus als zodanig bestempeld kan worden. Dit staat echter wel ver van de oorspronkelijke context van 2 Thessalonicenzen af. Er wordt daar gesproken over een tempel, en voor het idee van een meer symbolische tempel moeten we allereerst naar de drie eerder genoemde teksten uit de Korinthebrieven. Alle drie deze teksten wijzen echter onmiskenbaar op een individuele toepassing, en geen collectieve. Ze moeten dus om hun punt te maken naar een tekst uit Petrus om die weer te injecteren in het begrip "tempel van God", en vervolgens in de tekst uit 2 Thessalonicenzen. Dit komt op mij wat omslachtig over, en ruikt naar eisegese (je eigen ideeën in de tekst leggen) in plaats van exegese (doctrines uit de tekst halen). Hoe zou een antichrist ook tot prominentie kunnen stijgen in een kerk die volledig bestaat uit wedergeboren christenen? Bij sektes, naam- of cultuurchristenen kan ik me zoiets ergens nog voorstellen, maar hoe moeten we dit voor ons zien bij wedergeboren broeders en zusters? Die zullen toch nooit een antichrist gaan aanbidden in hun "tempel" ofwel gemeente? En wanneer zullen zij dat dan doen? De antichrist wordt toch pas geopenbaard als de Weerhouder (de Heilige Geest) uit het midden is weggenomen? En wij waren toch permanent verzegeld met die Geest (Ef. 4:30)? Dan kan dit dus toch nooit over de kerk als collectief gaan? En de Heilige Geest zal nooit in naam- of cultuurchristenen wonen, dus in die zin kan dit geen goede representatie zijn van de kerk, waarin dan weer een antichrist zal zijn. Ik hoop dat u me kunt volgen. Deze twee ideeën sluiten elkaar simpelweg uit. Misschien maken de volgende paragrafen daarom duidelijker wat er wél bedoeld wordt.

" 9. Toen zei Hij: Ga heen, Daniël, want deze woorden blijven geheim en verzegeld tot de tijd van het einde. 11. Van de tijd af dat het steeds terugkerende offer weggenomen zal worden en de verwoestende gruwel opgesteld zal zijn, zijn het 1290 dagen." (Daniël 12:9, 11, HSV)

" 15. Wanneer u dan de gruwel van de verwoesting, waarover gesproken is door de profeet Daniël, zult zien staan op de heilige plaats (laat hij die het leest, daarop letten!) 16. laten dan zij die in Judea zijn, vluchten naar de bergen." (Mattheüs 24:15-16, HSV)

Futuristisch
In het 24e hoofdstuk van Mattheüs maakt Jezus een interessante opmerking. Van de zogenaamde "gruwel der verwoesting", in het Hebreeuws ook wel de shiqquts shamem genoemd, wordt verteld dat deze een meer definitieve vervulling krijgt. Een eerste voorafschaduwing zagen we al in de gebeurtenis met Antiochus Epiphanes in 167 v. Chr. (hiervan lezen we in Daniël 11:31), maar Jezus verwijst er nóg eens naar. Dit kan dus niet over Daniël 11 gaan, maar wél over Daniël 12, waar het over de tijd van het einde gaat. Jezus noemt in het evangelie van Mattheüs specifiek de heilige plaats. Wat is in het hoofd van de Hebreeër de meest heilige plaats? De tempel natuurlijk, in het bijzonder het heilige der heiligen. Daar zal een "gruwel der verwoesting" zijn, maar wat betekent dit dan precies? Zoals gezegd staat er hier in het Hebreeuws shiqquts shamem, en vertalers hebben veel moeite om dit vers nauwkeurig te vertalen. Het woord shiqquts betekent afgod, en shamem betekent verschrikkelijk. Een verschrikkelijke afgod dus. Er wordt ook gesproken over het terugkerende offer, wat verwijst naar de offerdiensten die jaar in, jaar uit werden uitgevoerd door de priesters. In Daniël 9 vinden we hetzelfde idee van de shiqquts shamem weer terug, waar het specifiek betrekking heeft op de helft van de laatste jaarweek (7 jaren). Ook Daniël 12 bevestigt dit op drie manieren; met de getallen 1290 en 1335, maar ook door de frase "een (1) tijd, (+2) tijden en een halve (+0,5) tijd". Drieënhalf jaar dus. Een dergelijke periode vinden we ook terug in Openbaring 11.

" 1. En mij werd een meetlat gegeven, die op een staf leek. En de engel was erbij komen staan en zei: Sta op en meet de tempel van God, het altaar en hen die daarin aanbidden. 2. Maar laat de buitenste voorhof van de tempel erbuiten en meet die niet, want die is aan de heidenen gegeven. En zij zullen de heilige stad vertrappen, tweeënveertig maanden lang." (Openbaring 11:1-2, HSV)

Tempel
Een veel gehoorde kritiek op de futuristische uitleg is dat er in 2 Thessalonicenzen 2 over de tempel van God gesproken wordt, terwijl een letterlijk herbouwde tempel dat nooit zou zijn omdat het Jezus' verzoenende offer juist afwijst. Merk echter op dat óók hier specifiek over de tempel van God gesproken wordt, terwijl de context duidelijk maakt dat er ook sprake is van ontering door de heidenen (vertrapping, om precies te zijn). Het gaat dus vooral om een kwestie van perceptie; de Joden zien dit als de tempel van God en derhalve wordt dit dus ook zo opgeschreven door Johannes. Het staat bovendien op de meest heilige plaats, en er zal in de toekomst tóch een nieuwe tempel moeten gaan komen, weten we vanuit Ezechiël 40-48. De afmetingen van die tempel zijn significant anders dan die van de tempel van Herodes en spreken duidelijke eschatologische taal. Hieronder ziet u de eerste tempel van Salomo, de tweede tempel van Herodes en de vierde tempel van Ezechiël. Niet inbegrepen is de derde tempel die de Joden onmiskenbaar zullen gaan herbouwen, en waarin de antichrist persoonlijk zal gaan zitten om zichzelf te laten aanbidden. We weten daar immers geen afmetingen van. Wél weten we dat dit precies is wat Paulus bedoelt in 2 Thessalonicenzen 2, als we alle teksten nauwkeurig bestuderen en naast elkaar leggen.

​Vaarzen
Hoe erg dit ook is, omdat het een pertinente afwijzing van de Messias is door de Joden, het geeft ons christenen wél een idee van hoe dichtbij we bij dit moment zijn, als we horen dat er momenteel een aantal rode vaarzen klaar zijn om naar Israël getransporteerd te worden. Deze koeien dienen perfect te zijn, met enkel rode haren. Zij worden dan volgens de verordening in Numeri 19:1-10 verbrand, zodat zij gebruikt kunnen worden in het reinigingswater waarmee de nog te bouwen tempel ingewijd kan worden. Volgens een Joodse traditie is de 10e rode vaars gerelateerd aan de komst van de Messias. Er zijn er in de Joodse geschiedenis tot aan het begin van de jaartelling echter maar 9 van deze vaarzen geweest, dus dit zou dan de 10e worden. Het is bizar dat de Joden niet inzien dat Jezus het perfecte offer vormde en in die zin een vervulling was van de typologie van de vaarzen. Hij was nummer 10, om het zo maar even typologisch te zeggen.​

Slot
Hoewel de derde tempel nog niet gereed is, zijn alle "heilige" voorwerpen wél klaar, de priesters getraind en binnenkort ook de as van de rode vaars gereed om gebruikt te worden. De blauwdrukken van de derde tempel zijn óók klaar, hoewel de precieze locatie nog niet geheel duidelijk is. Moet de gouden Rotskoepel die nu op het tempelplein staat, afgebroken worden, of kan de tempel ernáást worden gebouwd, zoals Asher Kaufman berekende? De tijd zal het leren. Wij christenen zullen daar echter niet bij zijn, aangezien wij vóór die Grote Verdrukking worden weggenomen. God bless! (:

Volgens Asher Kaufman stond de tempel noordelijker