Gaan alle kinderen mee met de opname?

Een vraag die veel christenen bezighoudt, is of hun (ongelovige) kinderen wel mee gaan als de zogenaamde opname van de gemeente door Jezus Christus komt. Ze "geloven" soms nog niet, in de zin dat ze volledig begrijpen wat het evangelie is. Daar zijn ze te jong voor. Soms zijn het juist veel oudere dwarse pubers, en dat kan ons misschien wel nachtenlang wakker houden. Hebben ze de beslissing al gemaakt, in de stilte van hun hart misschien? In dit artikel wil ik wat gedachten delen over dit onderwerp. Laat ik allereerst zeggen dat ik absoluut geloof dat de kinderen van gelovige ouders mee zullen gaan als de opname komt. Toch zijn er nog wat specifieke dingen die ik wil aanstippen, waar veel sprekers en bloggers vaak  niet op ingaan. Zoals: zijn de kinderen van ongelovige ouders dan ook kandidaten voor de opname? En vanaf welke leeftijd is iemand voor de Bijbel "volwassen"? Zegt de Bijbel daar zélf dingen over, in plaats van af te gaan op de "Joodse tradities"?

"Maar nu is het dood; waarom zou ik nu vasten? Zal ik hem nog terug kunnen halen? Ik zal wel naar hém toe gaan, maar hij zal niet bij mij terugkomen." (2 Samuel 12:23, HSV)

Baby's en kleine kinderen
In het Oude Testament vinden we de bovenstaande passage, waaruit m.i. onomstotelijk blijkt dat kinderen vanaf hun jongste leeftijd al bij God zullen zijn. De context hier is de consequentie van de zonde van David met Bathseba, en het kind dat uit die zonde voortkwam. David geeft aan dat, nadat het baby'tje is overleden, hij wel naar hém toe zal gaan, maar het kind niet meer terug naar David komt. Dit kan maar één ding betekenen: aangezien we weten dat David naar de hemel gaat, zal hij daar zijn zoontje weer zien. Technisch gezien ging David eigenlijk naar sheol, een soort voorportaal of wachtruimte waar gelovigen heen gingen nadat zij stierven. Het is een vrij neutrale term dat behalve het "graf" ook zoiets als "hiernamaals" kan betekenen. In het Nieuwe testament en ook in de Griekse vertaling van het Oude Testament, waar Jezus en de apostelen uit lazen, de zogenaamde Septuagint, wordt hiervoor het woord hades gebruikt, dat min of meer dezelfde neutraliteit heeft. Het verhaal van Lazarus en de rijke man uit Lukas 16 maken dit heel duidelijk. Het verschil in bestemming zit 'm in de zijde van sheol of hades. Er zijn namelijk 2 kanten: de goede en de slechte kant. Merk in de tekst hieronder op dat zowel Lazarus als de rijke man in het dodenrijk zijn, maar dat er een kloof tussen hen is zodat zij niet bij elkaar kunnen komen. Het goede gedeelte heet hier "Abrahams boezem" (een term die intimiteit, verbondenheid en liefde communiceert), en het slechte gedeelte is hier vertaald als hel (maar in de grondtekst als hades). De plaats waar de rechtvaardige David (Hebr. 11:32-40) tijdelijk verkeert, wordt in Handelingen 2:31 (een citaat van Psalm 16:10, waar het Hebreeuwse sheol gebruikt wordt) echter ook vertaald als hades in het Griekse Nieuwe Testament. Het is op zichzelf dus een neutrale term, en we moeten de context laten bepalen of het goede of slechte deel bedoeld wordt. Wanneer we al deze Bijbelteksten naast elkaar lezen, kunnen we concluderen dat, aangezien David wél bij zijn zoontje kon komen, zij derhalve samen in "Abrahams boezem" zullen verkeren tot het moment dat zij beiden weder op zullen staan (Dan. 12:1-3). 

"Het gebeurde nu dat de bedelaar stierf en door de engelen in de schoot van Abraham gedragen werd. En ook de rijke man stierf en werd begraven. En toen hij in de hel (Grieks: hades) zijn ogen opsloeg, waar hij in pijn verkeerde, zag hij Abraham van ver en Lazarus in zijn schoot. En hij riep en zei: Vader Abraham, ontferm u over mij en stuur Lazarus naar mij toe en laat hem de top van zijn vinger in het water dopen en mijn tong verkoelen, want ik lijd vreselijk pijn in deze vlam. Abraham echter zei: Kind, herinner u dat u het goede deel ontvangen hebt in uw leven en Lazarus evenzo het kwade. En nu wordt hij vertroost en u lijdt pijn. En bovendien is er tussen ons en u een grote kloof aangebracht, zodat zij die van hier naar u zouden willen gaan, dat niet kunnen en ook zij niet die vandaar naar ons zouden willen gaan." ​(​Lukas 16:22-26, HSV)

Pubers
Dan een andere groep waar wat minder duidelijkheid over is binnen christelijke kringen. Paulus schrijft in Romeinen 5:13 dat zonde niet toegerekend wordt als er geen wet is. Paulus, als geboren en getogen Farizeeër, was natuurlijk al sinds zijn eigen heugenis bezig met het houden van die wet. Toch schrijft hij in Romeinen 7:79 dat hij een tijd zonder die wet heeft geleefd. Over welke periode heeft hij het dan? Over zijn kindertijd natuurlijk. Op dat moment zijn we nog niet helemaal bewust van wat goed en kwaad is (hoewel dat bewustzijn met de dag groeit) en ook zijn we niet helemaal in staat om de consequenties van onze zonden of anderzijds goede beslissingen te overzien. We zijn zogezegd nog niet helemaal wilsbekwaam of besluitvaardig. Pubers daarentegen lijken wél wilsbekwaam, maar vanaf welk moment moeten wij dan rekenen? Veel christelijke pastors hebben gemeend dat we moeten kijken naar de Joodse traditie van Bar Mitswa (een ceremonie die een jongen ondergaat als hij 13 is), maar daar is verder eigenlijk weinig Bijbels draagvlak voor te vinden. Izaäk werd verondersteld 13 te zijn toen hij met zijn vader de berg Moria op ging, wat als de gangbare bron voor deze traditie geldt. In werkelijkheid was hij veel ouder (25 volgens Josephus 1.13.2). Voor meisjes is er overigens ook een Bat Mitswa, waarbij tevens de leeftijd van 13 jaar aangehouden wordt. Liever wil ik echter uw aandacht richten op een ándere Bijbeltekst, waar we misschien wel veel meer informatie krijgen over wat nu precies een leeftijd is waarop God ons verantwoordelijk begint te houden voor onze daden en beslissingen. Bladert u met me mee naar het vierde boek van de Bijbel.

"In deze woestijn zullen uw dode lichamen vallen, te weten allen van u die geteld zijn, naar hun volledige aantal, van twintig jaar oud en daarboven, u die tegen Mij gemord hebt." (Numeri 14:29, HSV)

Twintig
De grens die God hier aanhoudt voor de zonde van ongeloof, is twintig levensjaren. De oudere generatie die schuldig was aan deze zonde, was twintig jaar of ouder en mocht daarom het beloofde land niet in. Dit impliceert naar mijn idee heel duidelijk dat de jongere Israëlieten hier niet verantwoordelijk voor werden gehouden of geen schuld aan hadden, in de zin dat zij nog niet volledig wilsbekwaam werden geacht door God. Dat lijkt ruim, maar staat niet helemaal op zichzelf. De leeftijd van twintig vinden we ook op veel andere plekken in de Thora en in de rest van de Bijbel, als een leeftijd waarop iemand een volwassen man geacht werd te zijn, en geen kind meer was. Het tellen van de volwassen mannen in Exodus 30:14 werd bijvoorbeeld specifiek verordend vanaf de leeftijd van twintig jaar. Zij mochten de Heer een offer brengen, staat erbij vermeld. Waarom brachten de Israëlieten dan eigenlijk offers? Wel, dat is simpel. Offers brengen was verplicht als iemand  verzoening wilde doen (vers 16). Waarvoor doen we verzoening? Zonde. Schuld. Dit insinueert mijns inziens dus heel duidelijk dat iemand jonger dan 20 jaar nog niet als schuldig werd gezien in de ogen van God. Ook in Numeri 1:3 zien we dat het twintigste levensjaar een cruciale rol speelt in het bepalen of iemand vaardig is om mee te vechten. Het lijkt echt een harde grens te zijn. Wil ik het hiermee verheffen tot een doctrine? Nee. Maar het is wel een heel sterk vermoeden dat ik heb.

"Maar tegen de anderen zeg ík, niet de Heere: Als een broeder een ongelovige vrouw heeft en zij er van harte mee instemt bij hem te wonen, moet hij haar niet verlaten. En als een vrouw een ongelovige man heeft en deze stemt er van harte mee in bij haar te wonen, moet zij hem niet verlaten. Want de ongelovige man is geheiligd door zijn vrouw en de ongelovige vrouw is geheiligd door haar man. Anders waren immers uw kinderen onrein, maar nu zijn zij heilig. Maar als de ongelovige scheiden wil, laat hij scheiden. De broeder of de zuster is in zulke gevallen niet gebonden. God heeft ons echter tot vrede geroepen. Want hoe weet u, vrouw, of u uw man zult behouden? Of hoe weet u, man, of u uw vrouw zult behouden?"
​(1 Korinthe 7:12-16, HSV)

Ongelovige ouders
Tot slot rest dan nog de vraag: "Gaan kinderen van ongelovige ouders ook mee als de opname komt?" Bij deze vraag wil ik echter heel voorzichtig zijn in mijn formuleringen. In de eerste Korinthebrief vinden we namelijk een heel interessante zinsnede (zie de tekst hierboven), waar ik dieper op in wil zoomen alvorens de precieze implicaties te verkennen. Laten we eerst naar de bredere context kijken. Het gaat in dit hoofdstuk over het huwelijk tussen mannen en vrouwen waarbij één van de twee niet gelooft. Paulus geeft hier duidelijk aan dat dit zijn eígen mening is, wat al een eerste indicator is dat we voorzichtig moeten zijn met het formuleren van doctrines. De hoofdgedachte bij dit gedeelte is of zo'n huwelijk acceptabel is voor God. De woorden die Paulus hiervoor gebruikt, kunnen echter reden geven tot verwarring. Hij spreekt hier over geheiligd zijn, maar ga er niet automatisch van uit dat dit maar één betekenis kan hebben. Woorden kunnen, afhankelijk van hun context, soms meerdere betekenissen hebben. Soms zelfs in één zin. Als ik zeg: "Ik kom net teruggelopen van de garage, alwaar de monteur me met een loopneus vertelde dat mijn auto nog maar 100 kilometer per uur loopt, en het onderzoek naar dit probleem nog wel wat langer zal lopen," dan gebruik ik viermaal het werkwoord lopen, terwijl de betekenissen ervan nogal uiteenlopen (pun intended). Geheiligd zijn (hagiazo) heeft volgens Bijbelvertalers 3 mogelijke betekenissen, afhankelijk van de context. Het kan I. betekenen dat iemand of iets waarde heeft, het kan II. betekenen dat iets apart wordt gezet van het profane, of III. iemand vrij van zonde wordt verklaard (éénmalig positioneel geheiligd) of zichzelf in een doorgaand proces blijft reinigen van zonde (dit is geen voorwaarde voor onze redding, maar een logisch gevolg ervan). De laatste betekenis heeft vaak een soteriologische connotatie (de leer over hoe wij gered worden), maar de fout die veel christenen maken is dat dat ook hier per definitie van toepassing is. Oordeel echter zelf: welke betekenis past het beste bij de context? Spreekt Paulus hier over een soteriologische context, of gaat het er meer over wat acceptabel of apart gezet is voor God? Ikzelf ben geneigd hier van de eerste betekenis uit te gaan. De ongelovige partner is niet automatisch behouden omdat de ander wél gelooft. Dat zou indruisen tegen allerlei andere Bijbelteksten, die juist een persoonlijk geloof bepleiten (lees bijv. Ezechiël 18). Nee, het gaat erover dat God zo'n huwelijk naar Paulus' idee niet als onrein ziet. Het huwelijk mag volgens Paulus best in stand blijven, ook als één iemand niet gelooft en de ander wel (let wel: het gaat hier om een situatie waarbij één van de twee tot geloof komt - Paulus pleit er hier absoluut níet voor dat iemand die alreeds gelooft, met een ongelovige trouwt - dat spreekt hij namelijk keihard tegen in 2 Kor. 6:14). Scheiden is geen verplichting in zo'n geval, hoewel Paulus dat op zich ook niet direct zou veroordelen, omdat we inderdaad niet kunnen weten of wij in staat zullen zijn om de ander tot behoudenis te brengen.

Ongelovige ouders
Nu we de eerste parameters vastgesteld hebben, kunnen we meer zeggen over wat er precies bedoeld wordt in de rest van dit tekstgedeelte. Wat wordt er dan bedoeld met dat kinderen van zo'n huwelijk heilig zijn? Hoewel hier niet specifiek gesproken wordt over "geheiligd zijn" (hagiazo), wordt er wel een afgeleide van dit woord gebruikt (hagios). Dit woord wordt héél vaak gebruikt om aan te geven dat iemand positioneel geheiligd is (dus in soteriologisch opzicht; behouden is), en dat is los van de context dus een begrijpelijk gedachte. Gezien de context is de primaire gedachte denk ik eerder dat zo'n kind voor God niet onacceptabel is. Dat is immers de overduidelijke strekking van de zin, als we gevoelig zijn voor de tegenstelling die Paulus noemt: onrein tegenover heilig. Aangezien hagiazo ook kan betekenen dat iemand gereinigd is, is de strekking hier vermoedelijk dan ook dat zo'n kind niet onrein, maar als rein gezien wordt door God. Rein in de zin dat zij apart gezet zijn of waarde hebben in Gods ogen. Ik hoop dat u me nog kunt volgen.

Eeuwigheid
Een andere implicatie hier is echter wél dat kinderen van ongelovige ouders dus níet geheiligd of "heilig" zijn, waarom zou Paulus dit anders zo benoemen? Toch betekent dit niet noodzakelijkerwijs dat dit geen soteriologische implicaties heeft. Ik denk persoonlijk dat álle kinderen tot en met 20 jaar vermoedelijk behouden zullen zijn op grond van wat wij zojuist hebben ontdekt in de Schriften, of zijzelf of hun ouders nu geloven of niet. Tegelijk betekent dat niet dat zij als kinderen van ongelovige ouders automatisch ook de bescherming genieten van die grote verdrukking. Enkel degenen die in Christus zijn, zijn immers niet voorbestemd tot de wraak van het Lam (Rom. 5:9, 1 Thess. 1:10, 5:9, Op. 6:16-17). In dat opzicht denk ik dus wel dat de "heiliging" van kinderen door het geloof van hun ouders voordelen heeft. In het verhaal van Noach zien we immers dat bij het oordeel van water, de kinderen van de wereld veroordeeld werden mét de ongelovigen (hoewel dat niet per sé een soteriologische veroordeling is - enkel een fysieke), terwijl de kinderen van Noach (alsmede hun vrouwen) geheiligd zijn in het geloof van de rechtvaardige Noach en ook fysieke redding genieten. Ook bij Lot zien we hetzelfde op micro-niveau. De 2 onzedige dochters van Lot zijn schijnbaar "geheiligd" in het amper zichtbare geloof van Lot (die positioneel rechtvaardig wordt genoemd in 2 Petrus 2:7-9) en worden tevens fysiek gered. Enerzijds is dit voor de gelovige ouder wellicht een zeer geruststellende gedachte, maar tegelijk ook een dringende uitnodiging om alle andere kinderen snel over het goede nieuws van Jezus te vertellen. Het is een leeftijd waarin zij zeer gevoelig zijn voor het vormen van hun personaliteit en hun mening, en daarom zijn dit cruciale jaren waarin goed onderwijs absoluut van vitaal belang is! En dat redden we niet alleen met kleurplaten van Noachs ark. Zij hebben vaak cruciale vragen waarop volwassenen niet goed reageren, zodat zij afhaken tijdens de puberteit. In een andere serie kunnen we wellicht eens stilstaan bij enkele van deze vragen. Zo blijft niemand achter (: God bless!