Heeft de Kerk Israël Vervangen?

Allereerst: Nee, absoluut niet! De dwaling van de vervangingsleer gaat ver terug, maar is in veel kerken nog steeds springlevend. Er doen verschillende versies van de ronde. Pastor Tommy McMurtry van de Liberty Baptist Church meent bijvoorbeeld dat alle beloften aan Israël in Jezus vervuld zijn en dus voor de kerk zijn. Maar is het allemaal wel zo simpel als hij zegt?

"Beroem u dan niet tegenover de takken. En als u zich beroemt: U draagt de wortel niet, maar de wortel u." (Romeinen 11:18, HSV)

Verbond
De titel van McMurtry's video is "Over welk Israël Hebben we het?" maar hij zou zich beter de vraag kunnen stellen: "Over welk verbond hebben we het?" Hiernaast kunt u de video bekijken, zo u wilt. In McMurtry's "simpele" uitleg wordt er echter helemaal geen rekening gehouden met de diverse verbonden die God met Zijn volk Israël sloot. "Welke verbonden zijn dat dan allemaal?" vraagt u zich wellicht af. Fijn dat u het vraagt. Er zijn er maar liefst vier.

" 8. Hij zei: Heere HEERE, waardoor zal ik weten dat ik het in bezit zal krijgen? 9. Hij zei tegen hem: Haal voor Mij een driejarige jonge koe, een driejarige geit, een driejarige ram, een tortelduif en een jonge duif. 10. Hij haalde al deze dieren voor Hem, deelde ze doormidden en legde de stukken tegenover elkaar; de vogels deelde hij echter niet. 11. Er kwamen roofvogels op de kadavers af, maar Abram joeg die weg. 12. En het gebeurde, toen de zon bijna onderging, dat er een diepe slaap op Abram viel. En zie, een grote, schrikwekkende duisternis viel op hem. 13. Toen zei God tegen Abram: Weet wel dat uw nakomelingen vreemdelingen zullen zijn in een land dat niet van hen is; zij zullen hen dienen en men zal hen vierhonderd jaar onderdrukken. 14. Maar ook zal Ik over het volk dat zij zullen dienen, rechtspreken en daarna zullen zij met veel bezittingen wegtrekken. 15. Maar ú zult in vrede tot uw vaderen heengaan; u zult in goede ouderdom begraven worden. 16. De vierde generatie zal hier terugkeren, want de maat van de ongerechtigheid van de Amorieten is tot nu toe niet vol. 17. En het gebeurde dat de zon onderging en het donker werd; en zie, er was een rokende oven en een brandende fakkel, die tussen die stukken doorging. 18. Op die dag sloot de HEERE een verbond met Abram, en zei: Aan uw nageslacht heb Ik dit land gegeven, van de rivier van Egypte af tot aan de grote rivier, de rivier de Eufraat." (​Genesis 15:8-18, HSV)

Abrahamistisch
Het eerste verbond dat met Israël geassocieerd wordt, is het Abrahamistische verbond waarvan we de fundatie zien in Genesis 12, maar wat later verder uitgewerkt en bekrachtigd wordt. De kern hiervan is dat God met Abraham verder zal gaan en uit hem een speciaal volk zal maken waarin alle naties op aarde gezegend zullen worden. Belangrijk is echter om op te merken dat dit een onvoorwaardelijk verbond is. In Genesis 15 lezen we dat Abraham bij het typisch Midden-Oosterse gebruik van het tussen de in stukken verdeelde dieren heen lopen in een diepe slaap is gebracht door God. Het idee van de in stukken verdeelde dieren is, dat als één van de partijen zich niet aan het verbond zou houden, zij net zo verdeeld zouden worden als die dieren. Omdat Abraham in een diepe slaap werd gebracht, liet God eigenlijk zien dat Hij het verbond éénzijdig zou sluiten met Abraham, mogelijk omdat Hij al wist dat Israël al snel zou falen. Er worden verder ook geen condities genoemd, dus onder welke voorwaarden had het dan verbroken moeten worden?

"Daarom moet u alle geboden die ik u heden gebied, in acht nemen. Dan zult u sterk zijn en het land waar u naartoe trekt om het in bezit te nemen, binnengaan en in bezit nemen, opdat u uw dagen zult verlengen in het land waarvan de HEERE uw vaderen gezworen heeft het hun en hun nageslacht te geven, een land dat overvloeit van melk en honing." (Deuteronomium 11:8-9, HSV)

Mozaïsch
In tegenstelling tot het Abrahamistische verbond, zien we in het Mozaïsche verbond wél een voorwaardelijke clausule. Er staat nadrukkelijk dat God hen zal zegenen als zij al Zijn geboden in acht nemen. In vers 26 tot en met 28 zien we dat er gesproken wordt over die zegeningen, maar ook over de vloeken die over hen zouden komen als ze in gebreken zouden blijven. Israël verbrak dit verbond inderdaad (Jeremia 11:10), maar er zijn meer verbonden dan deze.

" 1. Het zal gebeuren, wanneer al deze dingen, de zegen en de vervloeking die ik u voorgehouden heb, over u komen, dat u het weer ter harte zult nemen onder alle volken waarheen de HEERE, uw God, u verdreven heeft. 2. En u zult zich bekeren tot de HEERE, uw God, en Zijn stem gehoorzaam zijn, u en uw kinderen, met heel uw hart en met heel uw ziel, overeenkomstig alles wat ik u heden gebied. 3. Dan zal de HEERE, uw God, een omkeer brengen in uw gevangenschap en Zich over u ontfermen. Hij zal u weer bijeenbrengen uit al de volken waarheen de HEERE, uw God, u verspreid had. 4. Al bevonden uw verdrevenen zich aan het einde van de hemel, toch zal de HEERE, uw God, u vandaar bijeenbrengen en u vandaar weghalen." (Deuteronomium 30:1-4, HSV)

Land
In Deuteronomium 30 lezen we over het Landsverbond, vaak ook het Palestijnse verbond genoemd, wat ik overigens een heel ongelukkige en zelfs beledigende naam vind. In dit verbond wordt verteld dat God Israël weer terug zal brengen naar haar land, áls zij zich bekeren (vers 3), ook al waren ze aan de andere kant van de aarde. Dat is nogal een belofte! Hoewel er een soort als/dan-clausule in zit, staat er geen houdbaarheidsdatum op. En ook geen éénstrippenkaart. Deze belofte is nog steeds van kracht voor dit fysieke, etnische nageslacht van Abraham. Over het geestelijke nageslacht van Abraham zullen we het later nog hebben. Laten we eerst alles duidelijk definiëren, zodat we geen zaken door elkaar gaan halen.

"Wanneer uw dagen voorbij zijn en u met uw vaderen ontslapen bent, zal Ik uw nakomeling na u, die uit uw lichaam voortkomt, doen opstaan en Ik zal zijn koningschap bevestigen. Die zal voor Mijn Naam een huis bouwen, en Ik zal de troon van zijn koningschap voor eeuwig bevestigen."
​(2 Samuel 7:12-13, HSV)

Davidisch
​Een ander verbond dat God sluit, is dat met David. Hij belooft hem dat er altijd een Nazaat van David op de troon zal zitten, tot in eeuwigheid. Dit wordt natuurlijk vervuld in Christus, maar vergeet ook niet het fysieke koninkrijk dat hiermee in nauwe verbinding staat. Hij zal Koning over hén zijn, en niet alleen over de heidenen. Jezus kwam dan ook specifiek om dat koninkrijk te prediken aan de Israëlieten, en sluit de heidenen zelfs uit in Mattheüs 10:5-7. Toen het Joodse leiderschap dit koninkrijk werd ontzegd in Mattheüs 21:43, werd het tegelijk aan een "volk dat de vruchten ervan voortbrengt", aangezegd. Wordt hiermee bedoeld dat de kerk het stokje over heeft genomen? Niet zo snel. Laten we eens goed kijken wat  het Nieuwe Testament hier nog meer over zegt.

"Daarom zeg Ik u dat het Koninkrijk van God van u weggenomen zal worden en aan een volk gegeven dat de vruchten ervan voortbrengt."
​(Mattheüs 21:43, HSV)

Nieuw
Er wordt specifiek gesproken over een volk. We kunnen ons echter afvragen of de kerk wel een volk is, volgens de letter. Nergens in de Bijbel wordt de kerk immers een volk genoemd. De enige prooftext die hiervoor gebruikt zou kunnen worden, is die uit 1 Petrus 2:9, maar daar citeert Petrus uit Exodus 19:6 en schrijft bovendien aan de Joden die in de diaspora zijn (hoofdstuk 1:1). De kerk is juist uniek in de zin dat het géén volk is (Rom. 10:19). In Jeremia 31:1 vertelt God bij monde van Jeremia dat alle geslachten (andere vertalingen: stammen, families) Israëls Hem tot een volk zullen zijn in de eindtijd. Dit hoofdstuk volgt immers na een hoofdstuk over Jakobs benauwdheid. Vraagje: bij welke stam hoort u precies? Issachar? Aser? Zebulon? Ook in Ezechiël 47 en 48 zien we een duidelijke verdeling van het land voor al deze families, in de eindtijd. Hoe kan dat dan, als de kerk Israël helemaal heeft vervangen op alle fronten? De sleutel zit 'm in Jeremia 31:31. Hier staat dat er een nieuw verbond gesloten zal worden met zowel Israël als Juda. Als de kerk "geestelijk Israël" is, wie is dan geestelijk Juda?

Deur
McMurtry heeft zijn mond vol van Hebreeën 8 en betrekt dat primair op de gemeente, maar vergeet twee heel belangrijke zaken. Allereerst wordt het woord "gemeente" nergens genoemd in hoofdstuk 8 van deze brief, en ten tweede is deze brief geschreven aan *drumroll please...* de Hebreeërs. Betekent dit dat de kerk hier geen waarheden uit kan halen? Natuurlijk niet. De hele Bijbel is voor ons geschreven, om te lezen en van te leren, maar niet alles is áán ons geschreven. Paulus, of wie de schrijver van deze brief ook was, wil de Joden specifiek wijzen op het betere verbond dat in relatie staat tot het beloofde Koninkrijk. Het oude verbond had nooit gewerkt, omdat de Joden intrinsiek zondig zijn en dus redding nodig hadden. Het nieuwe verbond echter zou hen wél in dit beloofde koninkrijk kunnen brengen, omdat het ervoor zou zorgen dat hun harten besneden zouden worden, door het geloof in Jezus. Via deze Deur zouden zij het Koninkrijk tóch kunnen betreden, zonder al die jaarlijkse offers en wetten.

Wortel
De beste visie op de toekomst van Israël krijgt u echter als u gewoon Romeinen 9 tot en met 11 in één ruk leest. Wie hierna nog durft te ontkennen dat God een plan heeft met etnische Israëli's, moet een cursus begrijpend lezen gaan volgen. In deze drie hoofdstukken vertelt Paulus in heel duidelijke bewoordingen wat het plan is met "zijn verwanten naar het vlees", wat ontegenzeggelijk een verwijzing is naar de Israëlische etniciteit. Hij bouwt dit heel zorgvuldig op en komt in hoofdstuk 11 tot de slotsom dat héél Israël gered zal worden (vers 25-26). Als dit "Israël" het "geestelijke Israël" zou zijn waar vervangingstheologen vaak over spreken, zou het een heel vreemde zin zijn. De kerk zou dan immers nog niet geheel gered zijn op het moment van schrijven, en waarom moest zij dan jaloers gemaakt worden door een volk dat geen volk is (10:19)? Ook is de tegenstelling tussen de heidenen en Israël in hoofdstuk 11:25-26 op te merken. "Maar.." zegt u wellicht, "er staat in vers 17 toch duidelijk "in hun plaats"? Dat klopt, maar het woord "plaats" is cursief, dus ingevoegd door vertalers. In de grondtekst staat er eigenlijk "in hen" ofwel, tussen hen. De kerk is dus niet in de plaats van Israël gekomen, maar tussen hen in. Wij zijn allen geënt in die olijfboom, er is niet een nieuwe olijfboom gekomen die Israël heet. Bovendien is de Wortel van deze boom Jezus (Rom. 15:12). In deze Wortel zien we niet één, maar twee typen mensen: gelovige Israëli's en gelovige heidenen. Niet-gelovige Israëli's zijn er al uit gegooid; dat zijn de takken waarover Paulus in vers 17 spreekt. Merk echter op dat die takken ook weer teruggezet kunnen worden (vers 24) in de toekomst. Dit hangt af van de nationale bekering van het restant van Israël. Tweederde zal vernietigd worden (Zach. 13:8-9), maar het overblijfsel zal geheel gered worden. Dat lezen we in het hoofdstuk ervoor, en daar is de grote verdrukking dan ook voor bedoeld: om Israël op haar knieën te krijgen. 

" 10. Maar over het huis van David en over de inwoners van Jeruzalem zal Ik de Geest van de genade en van de gebeden uitstorten. Zij zullen Mij aanschouwen, Die zij doorstoken hebben. Zij zullen over Hem rouw bedrijven, als met de rouwklacht over een enig kind; en zij zullen over Hem bitter klagen, zoals men bitter klaagt over een eerstgeborene. 11. Op die dag zal in Jeruzalem de rouwklacht groot zijn, zoals de rouwklacht van Hadad-Rimmon in het dal van Megiddo. 12. Het land zal rouw bedrijven, elk geslacht afzonderlijk: het geslacht van het huis van David afzonderlijk en hun vrouwen afzonderlijk, het geslacht van het huis van Nathan afzonderlijk en hun vrouwen afzonderlijk, 13. het geslacht van het huis van Levi afzonderlijk en hun vrouwen afzonderlijk, het geslacht van Simeï afzonderlijk en hun vrouwen afzonderlijk, 14. al de overige geslachten: elk geslacht afzonderlijk en hun vrouwen afzonderlijk." (Zacharia 12:10-14, HSV)

Slot
McMurtry zegt dat Netanyahu zeker weten naar de hel gaat, en zoals hij nu leeft is dat inderdaad een zekerheid. Maar dat is nogal wat om te zeggen, nietwaar? Waarom zou je zoiets zeggen? Kan God geen wonderen meer doen? Natuurlijk kan Netanyahu nog gered worden. Voor Paulus leek de situatie ook uitzichtloos, tot het moment dat Jezus aan hem verscheen en hij zich bekeerde. Dat kan ook bij Netanyahu en al die orthodoxe Joden gebeuren. We hoeven het niet met alles van hen eens te zijn (zoals ik ook niet ben, weten velen van jullie inmiddels - en sommigen zijn er nog steeds wrokkig over), maar dat betekent nog niet dat we niet voor hen hoeven te bidden. Laten we juist wél voor hen bidden! Ze zijn verblind! Hoe kun je na het goed lezen van de Bijbel nog denken dat er geen plan meer is voor etnisch Israël? McMurtry noemt zichzelf pastor, maar ik vind het wel erg verdrietig dat hij totaal geen blijk  geeft Gods plan met Israël te snappen. Misschien moet hij de Bijbel nu eens écht zelf gaan lezen, in plaats van te leunen op wat anderen schrijven, en zijn eigen mening gaan vormen, geleid door Gods Geest. Het volk dat de vruchten van het Koninkrijk zal gaan voortbrengen, is dus een latere generatie van datzélfde volk, wedergeboren (Ez. 36-37) en geënt op dezelfde Wortel als wij: Jezus Christus. God bless! :)