Is Jezus de aartsengel Michaël?

Eindtijdprediker Amir Tsarfati kwam recentelijk onder vuur te liggen, omdat hij in een door hemzelf verwijderd filmpje gezegd zou hebben dat Jezus Dezelfde is als Michaël. Iemand anders uploadde een screencap van dit filmpje en weer een ander maakte er een zeer hatelijke vlog over. Het werd een flinke rel, en Amir besloot daarom om als antwoord daarop een prediking te geven over Wie Jezus daadwerkelijk is. In dit filmpje ontkent Amir juist tweemaal dat Jezus Michaël is. Hoe zit het nu allemaal?

Vanderlaan
Het begon allemaal met de screencap die een dame genaamd Silvana Smith uploadde. In dit filmpje kunt u Amir létterlijk horen zeggen dat Jezus Dezelfde is als Michaël. Ik schrok daar natuurlijk erg van. Jezus is immers geen engel (hier wil ik later nog wel een belangrijke aanvulling op geven, in de alinea 'Christofanie'), zelfs geen aartsengel. Maar ik schrok eigenlijk nog meer van de reacties op Amir. Dit móest toch bijna een misverstand zijn? Was hij misschien in de war met de zogenaamde Engel van de HEER (hierover later meer)? Is het filmpje uit de context gerukt? Of was dit een laffe aanval op Amir met behulp van CGI-technieken? Hebrew Roots-fundamentalist Nick Vanderlaan ging met het filmpje aan de haal en vertelde zijn publiek dat hij Amir al langer een valse leraar vond, maar dat hij nu hard bewijs had. Hmm.. Ik wist niet dat dat zo werkte? Eerst beschuldigen en pas een tijd later bewijs verzamelen? Vanderlaan noemt Amir zelfs een antichrist, hierbij verwijzend naar 1 Joh. 4:3.

Tsarfati
Amir werd na het filmpje per e-mail benaderd door iemand van Rapture Ready, met de vraag om uit te leggen waarom hij zei dat Jezus Dezelfde Persoon is als Michaël de aartsengel. Zijn assistente consulteerde Amir, en Tsarfati vertelde haar dat ze hen maar moest vertellen dat het filmpje inmiddels verwijderd is omdat het teveel discussie opleverde. Naar zijn inzicht is het voor sommige christenen debatteerbaar of Michaël een synoniem is voor Jezus en daarom kopieerde hij enkele redenen van de website van de Jehova's Getuigen, waarom zij denken dat Jezus Michaël is. Volgens Tsarfati was in de e-mail niet duidelijk dat dat niet zijn eígen argumenten waren, en daarmee kwam er eigenlijk alleen maar meer olie op het vuur. In een update vertelde Amir later dat hij spijt had van de uitspraak en ook dat hij ook baalde van de miscommunicatie per e-mail. Het filmpje werd niet meegenomen in de eindversie van zijn prediking (dus niet echt verwijderd van het internet, want het had er nog nooit op gestaan - er was alleen iemand die met een handycam een eigen opname had gemaakt van de offline beelden) en daarenboven werd de trouwe luisteraar nog eens getrakteerd op een prediking over de Goddelijkheid van Jezus, waarin Amir maar liefst twee keer ontkende dat Jezus Michaël is.

Prasch
Jacob Prasch geeft een wat genuanceerdere reactie, en hoewel Moriel TV e.e.a. voorziet van stemmingmakende commentaren, kan ik me in die reactie al meer vinden. Want ondanks dat Amir de uitspraak terug lijkt te nemen en het filmpje 'verwijdert', is er geen enkele uitspraak over waaróm hij dat ooit dacht en nu niet meer dacht. Ook Unravelations benaderde Amir hier specifiek over en kreeg geen ander antwoord dan 'de prediking over de Goddelijkheid van Jezus' te bekijken. Prasch vertelt dat Amir dit debatteerbaar vindt en dat is naar zijn mening dus een verkapte erkenning. Ik snap persoonlijk ook niet waarom Amir niet beter uitlegde waarom hij dit ooit dacht en nu tot andere inzichten is gekomen. Prasch vindt ook dat Amir nu niet het slachtoffer uit moet hangen, en de schuld helemaal op al zijn criticasters moet schuiven. Hij wordt immers niet aangevallen op een uitspraak die uit zijn context is gerukt. Met de informatie die nu voorhanden is, is inderdaad duidelijk dat dit niet uit de context is gehaald. Amir geloofde het op dat moment écht, en besloot dat te delen met zijn toehoorders, die daarna ongetwijfeld erg in de war waren. Gezien Amir's reactie is het duidelijk dat er niets van het filmpje bewerkt is. Niet duidelijk is nu dus of hij die optie nog steeds open houdt, zoals ook bijvoorbeeld de bekende Johannes Calvijn of Matthew Henry dat doen. U zult er nog van opkijken hoeveel christenen dit geloven.

Christofanie
Jezus is natuurlijk geen engel. Dr. Andy Woods geeft in deze seminar 7 redenen waarom Jezus níet Michaël de aartsengel is. We zullen daar zo direct verder op ingaan. Maar allereerst wil ik wel duidelijk maken dat het Hebreeuwse woord malach en het Griekse woord angelos niet alleen altijd betrekking hebben op de soortelijkheid van een wezen, maar soms juist vooral een functieomschrijving proberen over te brengen. De context maakt dit dan vaak duidelijk. Het woord malach of angelos betekent primair boodschapper. En soms is dat een geestelijk wezen zoals een engel, maar soms is dat gewoon een écht mens van vlees en bloed. De context maakt duidelijk of het hier om een echt mens of een bovennatuurlijk wezen gaat, zoals een engel. Vergelijk dit bijvoorbeeld met het Nederlandse woord ster. De context maakt duidelijk of we het over een hemellichaam hebben, of dat we het over een bekende popster hebben. In de Bijbel zien we verschillende plaatsen in het Oude Testament waarin er een Bovennatuurlijk Wezen verschijnt Die wordt omschreven als de Engel van de HEER. Één voorbeeld is het verhaal van Manoah, waarin deze Engel van de HEER zijn vrouw vertelt dat zij een zoon zullen krijgen die heel sterk is (Simson) en een nazireeër moet worden. Deze Engel stelt zich voor als Ik ben, in Richteren 13:11 (KJV), en als Wonderbaar, in vers 18. In vers 22 zien we dat Manoah en zijn vrouw geloven dat zij God Zélf hebben gezien. Dit wordt ook wel een Theofanie (God in geïncarneerde vorm) of Christofanie (Jezus in een gepreïncarneerde vorm) genoemd. Hierbij gaat het niet zozeer over de soortelijkheid van het woord engel (malach), maar meer over de functie die zij op dat moment uitvoeren. Op het moment dat de HEER immers aan Manoah verscheen, was Zijn functie om een belangrijke boodschap over te brengen. Op dát moment. Dat is dus niet altijd zo. God is geen boodschapper, begrijp me goed. Het gaat om de manifestatie op dát moment. Nogmaals, dit betekent dus niet dat Jezus létterlijk een engel is in soortelijkheid, aangezien engelen gecreëerde wezens zijn en Jezus is niet gecreëerd maar bestond al sinds de eeuwigheid. Er zijn vele voorbeelden van Christofanieën in het Oude Testament, waarover u bijvoorbeeld hier kunt lezen. 

Aartsengel
Als eerste reden dat Jezus niet Dezelfde is als Michaël, noemt Woods Daniël 10:13. Hier wordt Michaël genoemd als één van de belangrijke vorsten (een hoge engelenklasse, de aartsengelen dus - zoals later zal blijken). Dat impliceert heel sterk dat er dus meerdere engelen zijn in die klasse. Zijn er dan meer soorten wezens zoals Jezus? Is Jezus gelijk in rang als andere wezens die wij aartsengelen noemen? Natuurlijk niet. In 3:16 lezen we dat Jezus de Eniggeboren Zoon is. Dat is een ongelukkige vertaling. Want Jezus is niet geboren. De Griekse samentrekking monogenes werd door vertalers verondersteld te bestaan uit mono (enig) en gennao (geboren), maar komt van een andere stam dan gennao, namelijk ginomai. De vervoeging die daarbij hoort is dan genos, wat soort betekent. Mono-genos betekent dus dat Jezus de Enige in Zijn soort is. Niet dat Hij geboren is. Hij is immers Degene Die alles heeft gemaakt. Ook de engelen. Hij kan dus niet Zichzelf hebben geschapen. In Kolossenzen 1:16 wordt dit duidelijk. In het vers ervoor lijkt het overigens wéér te zeggen dat Jezus de Eerstgeborene is, nu uitgedrukt met een andere Griekse samentrekking, prototokos. Maar dat zou meteen een tegenstelling geven in het vers erna. Dat zou vreemd zijn. Hoe kunnen we die twee verzen dan verzoenen? Simpel. Eerstgeborene hier communiceert vooral een positie. Zo werd Jacob in Exodus 4:22 door God de eerstgeborene genoemd. Dit terwijl Esau technisch gezien éérder geboren was. Hoe kan dat? Simpel. De titel 'eerstgeborene' hield vooral in wie het eerste erfrecht had. Omdat Esau dat had verspeeld, kreeg Jacob die titel. Dit had niets met biologie te maken. Het heeft te maken met een positie. En Jezus heeft die positie in de schepping. Hij is niet de eerstgeborene in biologische zin, want het vers erop maakt duidelijk dat Jezus juist níet is geboren, maar Hij is wel de eerste rechthebbende. De hele context in Kolossenzen 1 maakt duidelijk dat hier vooral gesproken wordt over de positie van Jezus, dat Hij in álles de Eerste is (o.a. vers 18). Niemand is dus Zijn gelijke, geen aartsengel, geen cherub, niemand. Daniël 10 spreekt dus over iemand anders dan Jezus. Ook valt overigens op dat de andere engel in Daniël 10 inderdaad erg machtig is, maar wel hulp nodig heeft van Michaël (Dan. 10:13). Ook díe engel kan dus niet Jezus zijn, wiens woord al genoeg is om duizenden boze geesten in een stel varkens te sturen (Matth. 8:28-34). Sommige christenen zien in het nedervallen van Daniël in vers 9 een aanbidding, maar er staat niet dat Daniël in aanbidding neerviel. Er staat simpelweg dat hij neerviel. Veel vertalers denken dan ook dat hier een Christofanie is, en gebruiken zelfs hoofdletters. Dat ben ik niet met hen eens. Jezus heeft geen hulp nodig van Michaël na 21 dagen van strijd. Ik denk dat dit simpelweg een andere machtige engel was, zoals bijvoorbeeld Gabriël, die altijd boodschappen overbrengt. Michaël zien we daarentegen altijd strijden voor Israël. Dit lijkt hun primaire taakomschrijving te zijn, wanneer we de context van hun verschijningen bestuderen.

Judas
Woods noemt nog een handvol andere redenen, maar op twee ervan wil ik graag nog even inzoomen, omdat zij compleet korte metten maken met het argument dat Jezus Michaël is. Er zijn namelijk theologen die beweren dat we Daniël 10:13 nog kunnen lezen op deze manier: dat Jezus de éérste (echad, in het Hebreeuws) van de vorsten is. De eerste in rang, Die dus boven de rest zou staan in rang. Ik kan dat niet op grond van Daniël 10 ontkennen, maar tegelijk ook niet bevestigen. Wél kan ik wijzen op Judas 1:9, waar we een tweetal heel belangrijke ontdekkingen kunnen doen over Michaël. We zien hier dat de aartsengel Michaël namelijk géén oordeel over Satan durfde uit te brengen. Dat zien we Jezus wél doen in bijv. Matth. 4:10 en 16:23. Nu zullen de critici misschien nog willen steggelen over de semantiek van het woord beschuldigingen en oordeel, maar let dan op hoe Judas deze zin afsluit: "Moge de HEERE u bestraffen!" Als Michaël dit zegt, insinueert dit dus dat hijzelf níet de HEER is.

Hiermee kunnen we dus tot de ultieme slotsom komen dat Jezus níet Dezelfde is als Michaël. We moeten hierbij echter wel noteren dat deze zienswijze niet noodzakelijkerwijs inhoudt dat iemand tot de hel verdoemd is en een antichrist. Er valt onderscheid te maken tussen wat de Jehova's Getuigen geloven (namelijk, dat Jezus een gecreëerde engel is) en wat Calvijn en Henry bijvoorbeeld geloofden, dat Michaël een manifestatie is van Jezus. Een ander woord. Net zoals wij Immanuël kunnen gebruiken, wat ook eindigt op de extensie El, wat in het Hebreeuws God betekent. Hun zienswijze houdt niet noodzakelijkerwijs in dat zij ook geloven dat Jezus gecreëerd is. Dat ontkennen zij juist. Zij verwarren de Engel van de Heer met Michaël. Ik vermoed dat Amir dat ook deed (en misschien die optie nog openhoudt). Hij is er in elk geval niet duidelijk over waarom hij dat deed. We zullen het misschien wel nooit weten. Maar om hem nu meteen te bestempelen als een antichrist, is een enorm hatelijke en onterechte opmerking. Daarmee doen we alle uitspraken die Amir heeft gedaan omtrent de Goddelijkheid van Jezus compleet teniet. Dat is namelijk helemáál niet wat hij zei in de prediking die hij als Immanuël betiteld heeft. Dat is haatzaaien. De boel verdraaien. Zoeken naar fouten. Een soort exclusiviteitsdenken. Ik kan denk ik van elk theoloog of spreker wel een uitspraak vinden uit het heden over verleden en daar een hatelijke blog over schrijven. We maken allemaal fouten. Er is voortschrijdend inzicht. We moeten allemaal leren wandelen met de Heilige Geest. Soms vallen we. En staan we weer op. Dan moeten we elkaar niet meteen naar beneden trappen, maar liefdevol wijzen op onze zonden, als het inzicht nog niet gekomen is. En ja, als die uitspraken in een privé-setting gedaan zijn, doen we dat ook in privé en hangen we niet de vuile was meteen buiten (Matth. 18:15-17).  Maar als die uitspraak in het openbaar gedaan is, mogen (ja, móeten) wij die uitspraak in het openbaar weerleggen. We noemen hierbij zelfs namen, als iemand blijft volharden in die zonden (Rom. 16:17-18). Markeer hen, vertelt de King James Vertaling (KJV). Paulus doet dit zelf regelmatig, zoals bijv. in 2 Tim. 2:16-18. Dat lijkt heftig, maar bedenk eens wat voor schade aangericht zou worden als we alle dwaalleren onder de mantel der liefde zouden vegen? Leuk is het nooit, maar soms is het noodzakelijk. Hierbij moeten we niet uit zijn op het zaaien van verdeling en onszelf proberen op te hemelen (kijk mij eens supergoed de Bijbel interpreteren), maar we moeten hierbij op Christus zien. Niet álles is een breekpunt. We hoeven geen nieuwe kerk te starten omdat de één wel vlees eet en de ander niet. Romeinen 14 vertelt immers dat er vrijheden zijn in kleinere zaken. Maar we hebben éénheid in het belangrijkste: het evangelie (Gal. 1:6-9). Daarom zult u mij soms stevig horen praten over mensen die het evangelie geweld aandoen. En dat zijn er nogal wat, tegenwoordig. Dat vind ik niet leuk. Soms wacht ik dagen met posten van zo'n artikel, en ga ik daarvoor in gebed, omdat ik zeker wil weten of het goed is om zoiets op het internet te zetten. En ook ik sla de plank soms vast mis. Daar mag u mij op wijzen. In liefde. Niemand is immers perfect in het begrijpen van de Schrift. Daarom zijn we samen het lichaam van Christus. Laten we elkaar een beetje genade gunnen daarin, aangezien ons zoveel genade is toegekend. God bless! :-)