Wat als Pinksteren op de verkeerde dag gevierd wordt?

Waar zal ik eens beginnen? Vorige week werd ik getipt door een broeder dat we misschien al eeuwen lang Pinksteren op de verkeerde dag hebben gevierd. En dan bedoel ik niet een klein beetje. Er was sowieso altijd al wat verschil in hoe men precies rekende. De christelijke en Joodse versies van Pinksteren vielen meestal op een andere dag. In dit artikel wil ik laten zien dat het zeer waarschijnlijk is dat we Pinksteren eigenlijk in juli moeten vieren. Laten we eens beginnen met de meest bekende Bijbeltekst bij dit feest. Handelingen 2:1.

Kerktradities kunnen soms heel hardnekkig zijn, en niet jaren of decennia, maar zelfs eeuwen of millennia terug ontstaan zijn.

Pentakosta
In vers 1 van dit hoofdstuk vinden we meteen al het Griekse woord pentakosta, wat letterlijk "de 50e dag" betekent. Volgens de traditie is dat dan ook de 50e dag vanaf de eerste sabbat na (de start) van het feest van de ongezuurde broden, net erna hoe je rekent. Er worden dan 50 dagen geteld en die laatste, 50e dag is dan het zogenaamde wekenfeest (omdat je 7 weken moest tellen), in Nederland beter bekend als Pinksteren. In de Engelstalige wereld nog steeds herkenbaar als Pentecost. Er zijn echter een aantal inconsistenties. Het wekenfeest, en ook Pinksteren, wordt geacht gelijk te vallen met het moment dat Mozes de wet aan het volk gaf. Als we echter gaan rekenen, klopt dat eigenlijk niet helemaal. Of beter gezegd, helemaal niet. Dat zou zo móeten zijn, omdat de 3000 die tot bekering kwamen in Handelingen 2:41 een connector vormen met de 3000 die in Exodus 32:28 om het leven kwamen bij het overleveren van de wet van Mozes. Waar is het misgegaan? Reken maar eens mee..

49 dagen
In Exodus 12 lezen we over de instelling van Pesach, in de christelijke wereld beter bekend als Pasen. Dit begint op de 14e van maand Nisan (vers 6). Dit is de eerste maand van het jaar (vers 2). Wanneer we verder lezen in Exodus zien we dat zij in de 3e maand arriveren bij de berg Sinai (Exodus 19:1). Daarna moeten zij nog 3 dagen wachten (Ex. 19:11) voordat de Heer van de berg af zou dalen. Dit geeft ons de volgende ankerpunten.

Nisan 14 tot Nisan 30
Iyyar 1 tot Iyyar 29
​Sivan 1 tot Sivan 4

16 dagen
29 dagen
​4 dagen

50 dagen
​Wanneer we vervolgens doorlezen, zien we dat het nog veel langer duurt voordat het incident met het gouden kalf plaatsvindt, waarbij 3000 mensen omkwamen. Dat gebeurt pas in Exodus 32. Daartussen zitten in elk geval 7 dagen (Ex. 24:16) en 40 dagen (Ex. 24:18), wat dit op een totaal brengt van 47 dagen. Maar vóórdat de gloriewolk van God op de Sinaï neerdaalt, zien we al dat Mozes diverse keren omhoog en omlaag gaat (o.a. Ex. 20:21). Mogelijk kostte dit ook een aantal dagen tijd. Pas na die 47+ dagen komen 3000 mensen om als Mozes omlaag komt met de eerste set stenen tafelen (Exodus 32:15-28). Hoeveel dagen was dit nu eigenlijk ná Exodus 19/20, toen God voor het eerst aan het volk verscheen bij de Sinaï? Vermoedelijk 50. Lees maar eens mee in Leviticus 23, waar Mozes meer informatie opschrijft over hoe er geteld moet worden.

"U moet dan vanaf de dag na de sabbat gaan tellen, vanaf de dag dat u de schoof van het beweegoffer gebracht hebt. Zeven volle weken zullen het zijn. Tot de dag na de zevende sabbat moet u vijftig dagen tellen. Dan moet u de HEERE een nieuw graanoffer aanbieden." (Lev. 23:15-16, HSV)

99 dagen
Deze vertaling is vrij goed, maar toch wil ik hierbij een belangrijke aantekening maken. Het woord 'tot' waar vers 16 mee begint, is in het Hebreeuws ad, en hoewel dit in vrijwel alle gevallen tot betekent, meldt Strong's concordantie één specifieke uitzondering. Dit wordt een beetje technisch, maar als het in combinatie met het voorzetsel min gebruikt wordt, wordt de betekenis vanaf. Deze min zit in de grondtekst als de prefix mem aan het volgende woord mochorath (de volgende morgen) vast, dus daar is in dit geval zeker sprake van. Dit verandert de strekking van deze zin natuurlijk danig. In plaats van dat het hier gaat over 49 dagen en daarna meteen een 50e dag, gaat het over 49 dagen en daarna nog eens 50 dagen. Dit past ook beter bij de dagen die we hiervoor al hadden vastgesteld. God verscheen immers voor het eerst op de 49e dag, in Exodus 19/20, en niet op de 50e, zoals we al telden. Die 50e dag moet dus over iets anders spreken. Ook de Septuagint in de Ferrar Fenton vertaling heeft dit als zodanig geïnterpreteerd in Leviticus 23:15-16.

Leviticus
Wanneer we lezen wat Leviticus 23 verder meldt over de vereisten op dit Wekenfeest, zien we dat er een aantal specifieke dingen moeten gebeuren. Er moet een nieuw graanoffer worden aangeboden (vers 16b) en er moeten 2 broden worden gebracht, als eerstelingen, mét zuurdeeg (vers 17).

Deuteronomium
Ook in Deuteronomium 16:10 lezen we iets belangrijks over wanneer we moeten beginnen met tellen. Er moeten 7 weken worden geteld vanaf het moment dat er geoogst kan worden in het staande koren. Dit zorgt misschien voor verwarring. Wanneer moeten we nu dan gaan rekenen? Wat hierbij helpt, is goed te kijken naar wat het soort graan is waarover gesproken wordt. 

Exodus
Ook in Exodus 34:22 wordt gesproken over het Wekenfeest. Het wordt hier gekoppeld aan de eerste vruchten van de tarweoogst. Gerst rijpt echter veel sneller en het zijn dan ook de eerstelingen van de gersteoogst waarvan men uit moet gaan als men de omer wil gaan tellen. In het Oude Nabije Oosten werd rond die tijd de gerst zo eind maart / begin april binnengehaald. Ook is er verschil in tarwe. Over het algemeen maakte men in het oude Israël gebruik van durumtarwe, hoewel er ook emmertarwe werd verbouwd. Durumtarwe werd echter in mei geoogst, terwijl emmertarwe pas in juli/augustus wordt geoogst. Bedenk eens wat een belediging het naar God zou zijn als men oud graan naar God zou brengen bij het eerstelingenoffer. Dit zou nooit toegestaan worden. Samengevat kunnen we dus het volgende vaststellen:

1. De eerstelingen in Leviticus 23:10 zijn van de gersteoogst. Hierna moeten 49 dagen geteld worden.
2. De eerstelingen in Deut. 16:9 zijn van de durumtarwe. Hierna moeten 49+1 dagen geteld worden.
2. De eerstelingen in Leviticus 23:20 zijn van de emmertarwe.

Tradities
Misschien bent u nog niet overtuigd. Dat is prima. Het is geen zaligmakende kwestie. Wel vermoed ik dat het een zegening met zich mee kan brengen als u de 7 door God ingestelde feesten uit Leviticus 23 bestudeert en een juist beeld krijgt van wanneer zij gevierd moeten worden, omdat zij allen naast een cyclische vervulling ook naar een profetische vervulling vooruitwijzen. Jezus was ons Paaslam en ons Ongezuurd Brood (1 Kor 5:7). Ook was Hij de eersteling (1 Kor. 15:20) en vervulde zo 3 voorjaarsfeesten. Ook het Wekenfeest is vervuld in Handelingen 2, maar nergens staat dat dit 50 dagen na Pasen gebeurde. Enkel dat dit de 50e dag was. Ook in Leviticus 23:16 wordt in de grondtekst specifiek gesproken over de 50e dag - het woord yom is enkelvoud. Het gaat hier dus over de tweede set van 50 dagen (Lev. 23:16), niet de eerste set van 49 dagen (Lev. 23:15). De verwarring is begrijpelijk. Er gingen decennia voorbij waarin de Israëlieten deze feesten niet meer vierden, en dus raakte dit in onbruik. Als koning Josia in 2 Koningen 22/23 de Thora (de wet) terugvindt, scheurt hij zijn kleren en wil hij terugkeren naar Gods instituties. Toch zien we dat het daarna weer snel fout gaat. De meeste Israëlieten laten de wet los of beginnen er hun eigen interpretatie aan te geven. Dit zorgt voor verschillende stromingen, waarvan het farizeïsme ten tijde van Jezus het meest bekend was. Jezus vertelt hen in Mattheüs 15:9 dan ook dat zij veel dingen leren die helemaal niet kloppen. Heel veel dingen die normaal leken in de tijd van Jezus, zijn gebaseerd op de tradities van mensen. Het is goed mogelijk dat het ook met het tellen van de omer bij het Wekenfeest mis is gegaan.

"Zegt u niet: Nog vier maanden, en dan komt de oogst? Zie, Ik zeg u: Sla uw ogen op en kijk naar de velden, want zij zijn al wit om te oogsten." (Johannes 4:35 , HSV)

Tammuz
Jezus maakt in Johannes 4:35 een interessante opmerking, vlák voor het Pesach aanbreekt. Blijkbaar duurt de oogst nog 4 maanden. Hoofdstuk 5 begint meteen met een feest waarvoor Joden geacht werden allemaal aanwezig te zijn in Jeruzalem. Dat geeft keuze uit 3 feesten (Ex. 23:14-17), en móet daarom wel het Pesach zijn. 4 maanden gerekend vanaf Nisan 12 brengt ons in juli, halverwege de maand Tammuz

Nieuwe Wijn
In Handelingen 2:13 wordt ook een interessante opmerking gemaakt. Sommige toehoorders menen dat de discipelen vol zijn van nieuwe, zoete wijn. Het verschilt per vertaling, maar de King James heeft het over nieuwe wijn. Het Griekse woord gleukos, dat we in de grondtekst vinden, geeft daar dan ook de voorkeur aan. Omdat het eind mei, begin juni nog te vroeg is voor nieuwe wijn (fermentatie kost immers tijd), werd het feest van Nieuwe Wijn in juli / augustus gevierd. We lezen hier iets over in Richteren 21:19-21.

"Toen zeiden zij: Zie, er is in Silo een feest voor de HEERE, dat van jaar tot jaar gehouden wordt ten noorden van het huis van God, aan de zijde waar de zon opgaat van de hoofdweg, die omhoog voert van het huis van God naar Sichem, en ten zuiden van Lebona. En zij geboden de Benjaminieten: Ga in de wijngaarden op de loer liggen. Let dan op, en zie, als de dochters van Silo de stad uit gaan om in reien te dansen, kom dan uit de wijngaarden tevoorschijn en laat eenieder van u een vrouw voor zich schaken uit de dochters van Silo en teruggaan naar het land van Benjamin." (HSV)

Nieuwe Olie
Het feest van Pinksteren valt dus eigenlijk zo'n beetje samen met het feest van Nieuwe Wijn. Dr. Ken Johnson ontdekte dat er in de Dode Zeerollen veelvuldig over dit feest werd gesproken. Het was een feest dat 50 dagen na 'iets' gevierd zou worden. Ik weet niet of dr. Johnson op de hoogte is van de discussie die ik hier nu te berde breng, maar hij gaat ervan uit dat dit 50 dagen ná Pinksteren is. Zoals ik heb laten zien, is dat onwaarschijnlijk. Ik zou ervoor pleiten dat het feest van Nieuwe Wijn één en hetzelfde feest is als het Wekenfeest. Naast het feest van Nieuwe Wijn is er nog een ander 'verborgen' feest dat specifiek voor de 'heidenen' is bedoeld; het feest van Nieuwe Olie, dat weer 50 dagen daarná moet worden gevierd. Dit wordt genoemd in de zogenaamde 'tempelrol' en hierbij gaat het over de olijfoogst. In deze video vertelt hij er kort wat over en op deze kalender, die hij zelf samenstelde, kunt u zien hoe dit werkt. Hierbij wil ik wel aantekenen dat ik het Pinksterfeest én het feest van Nieuwe Wijn als één feest zie, en dat dr. Johnson ook een andere visie heeft op vanaf welke sabbat we moeten rekenen met de eerstelingen van de gersteoogst. Volgens dr. Johnson zou het feest van Nieuwe Wijn dit jaar op 19 juli vallen, volgens mijn berekening op de 12e. Hieronder een samenvatting tot nu toe.

Pesach (Nisan 14)
Ongezuurde broden (Nisan 15)
Eerstelingen gersteoogst (1e sabbat na OB)
​Eerstelingen durumtarwe
Nieuwe Wijn / Pinksteren / EL emmertarwe
​Nieuwe Olie

49 dagen doortellen tot EL durumtarwe


50 dagen doortellen tot Nieuwe WIjn / EL ET
50 dagen doortellen tot Nieuwe Olie

Profetisch
Nogmaals, ik geloof niet dat het belangrijk is voor uw redding om dit allemaal precies te weten. Wel denk ik dat we hier in profetische zin veel lessen van kunnen leren. Er is immers een levendig debat tussen christenen over wanneer zij verwachten dat Jezus terug zou kunnen komen. Een grote groep denkt aan het bazuinenfeest, omdat dit het volgende feest is dat op de nominatie staat om vervuld te worden (de voorjaarsfeesten zijn immers al vervuld, en ook Pinksteren wordt door velen gezien als vervuld). Een andere grote groep denkt juist dat Pinksteren nog niet compleet vervuld is. Omdat het een Wekenfeest is, zou je de vervulling niet als een incidentele datum moeten zien, maar als een lange periode, met een begin en een eind. Dit zou dan begonnen zijn in 32 AD, toen de Heilige Geest begon met een pril zaadje dat 'kerk' heette. Het lichaam van Christus. Maar er komt een moment dat dat lichaam geboren moet worden en ook opgenomen zal worden. Hoewel het Hoofd als eerste kwam, volgt ook het lichaam later (Kol. 1:18) en zal net als Jezus ook gaan regeren met een ijzeren staf (Op. 12:5, Op. 2:26-27). Een laatste gedachte die ik heb is dat dit feest van Nieuwe Olie weleens relevant kan zijn met betrekking tot de opname. Het is immers een 'verborgen' feest en volgens dr. Johnson specifiek bedoeld voor de heidenen. Nadat wij opgenomen zijn, gaat God weer verder met Israël (Rom. 11:25-26) en mogelijk zullen de najaarsfeesten allemaal weer hun profetische vervulling kennen met het volk Israël. Toch zie ik ook connectoren met Israël bij het feest van Nieuwe Olie. Zij zijn immers de natuurlijke takken van de edele olijfboom (Abraham), waar wij als heidenen natuurlijk ook in geënt zijn. Ook zie ik een mogelijke parallel met Mattheüs 25:1-13, waar olie een belangrijke rol speelt. Dit onderwerp vergt nog veel meer studie en we zullen hier ongetwijfeld nog vaker op terugkomen. Ook uw gedachten hierover zijn zeer welkom. Schrijf gerust een reactie hieronder. God bless! :)

"En de eerstelingen van ons deeg, onze hefoffers, de vrucht van elke boom, nieuwe wijn en olie zullen wij brengen naar de priesters, naar de voorraadkamers van het huis van onze God. De tienden van onze grond brengen wij naar de Levieten; de Levieten krijgen de tienden in alle steden waar wij werken." (Nehemia 10:37, HSV)