The Last Reformation: in de praktijk

Deze week was er een korte reportage over de beweging van de Deense prediker en wonderdoener Torben Sondergaard te zien op de Nederlandse televisie. Over zijn beweging The Last Reformation schreef Unravelations al eens eerder een uitgebreid profiel. De reportage kwam van de hand van de Katholieke Radio Omroep (KRO) en Nederlands Christelijke Radio Vereniging (NCRV). Ik schrijf dat bewust even voluit, want wie meent dat deze reportage hier een Bijbelse visie centraal zou stellen of op zijn minst neutraal zou zijn, komt bedrogen uit. Het KRO/NCRV-programma De Monitor is naar eigen zeggen ​een platform voor onderzoeksjournalistiek, maar zoals we zullen zien laat dat hier en daar nogal eens te wensen over. Hier kunt u de reportage voor uzelf bekijken en beoordelen.

Duiveluitdrijving
Het punt waarop de reportage zich specifiek toespitst, is duiveluitdrijving bij kinderen. Er worden beelden getoond van een Torben Sondergaard die tegen een Nederlandse puber op de Betteld staat te schreeuwen terwijl hij gedoopt wordt. Dat dit geen uitzondering is, blijkt wel uit meer beelden die getoond worden. Presentator Teun van de Keuken van de Monitor vraagt zich hardop af of dit geen kindermishandeling is. Aan het woord komen onder meer een ex-ervaringsdeskundige, Eva, en diverse theologisch geschoolde karakters van het meer liberale soort. Ook de kinderombudsman en diverse pedagogen wordt om hun mening gevraagd. De conclusie is duidelijk: duiveluitdrijving bij kinderen is dan misschien juridisch binnen bepaalde kaders en daarom niet strafbaar, maar tóch een vorm van kindermishandeling. 

Wederhoor
Hoewel ik vanuit seculier oogpunt snap dat Teun tot deze conclusies komt, is de waarheid toch wel wat genuanceerder. Hij gaf eerder in de presentatie aan dat The Last Reformation niet alleen in Denemarken, maar ook in Nederland een grote aanhang heeft en er maar liefst 200 contactpersonen beschikbaar zijn. Om de critici toch de suggestie van hoor en wederhoor te geven, wordt daarom besloten één van deze contactpersonen op te bellen om te vragen wat zíjn uitleg is. De persoon aan de lijn is echter bang dat zijn woorden uit hun verband worden gerukt en gaat eigenlijk niet echt diep op de beschuldigingen in. In plaats van nu contact op te nemen met een ánder contactpersoon, belt Teun later in de uitzending nóg een keer met dezelfde persoon en legt dezelfde vragen voor. We hebben dus bijna een dozijn personen voor hoor, en welgeteld één persoon voor wederhoor. Andere alternatieven waren overigens ook nog mogelijk geweest. Waarom hoorden we bijvoorbeeld niet meer conservatief-christelijke geluiden? Er zijn genoeg conservatief-evangelische christenen die hier iets over hadden willen zeggen.

Eva
Ook vreemd was de ervaring van de inmiddels volwassen Eva, die als 6-jarige naar een duiveluitdrijver werd gestuurd. Haar getuigenis over haar periode bij TLR wordt al snel opgevolgd door deze statement, en het idee kan zo ontstaan dat zij als 6-jarige naar TLR is gestuurd. Dat is echter niet het geval, want TLR is pas sinds 2011 actief in Denemarken, en pas in 2014 komt Torbens bediening goed op gang. Haar ervaring heeft dus betrekking op een andere duiveluitdrijver. The Last Reformation zélf schrijft dan ook kritisch over deze reportage. 

Demonen
​Toch snijdt Teun mijns inziens wel een goed punt aan. Want hoewel ik geloof dat demonen inderdaad geen onderscheid maken tussen volwassenen en kinderen en dat uitdrijvingen soms nodig zijn, betekent dit zéker niet dat dit aan de lopende band moet gebeuren en zéker niet bij de doop. Nérgens in de Bijbel zien we dat een doop gelijktijdig is met een duiveluitdrijving. Wat we eerder zien, is dat mensen volledig bij hun bewustzijn zijn, en er 100% zélf voor kiezen om gedoopt te worden. In andere video's zien we dat mensen nog twijfelen, soms niet eens willen, en dat Torben tegen hen gaat schreeuwen om hen toch te 'overtuigen'. Dat schreeuwen, dat vaak ook 'in tongen' gebeurt (althans, dat beweert Torben), zien we ook bijvoorbeeld bij een 9-jarig meisje dat autisme heeft. Torben beweert dat dat meisje hierna van autisme is genezen, iets wat volgens hem kwam omdat er een demon in haar zat. In de onderstaande video kunt u de beelden hiervan zien en vertelt Torben er in een interview over.

Wilkin van de Kamp
In de prekenserie Demonie & Psychiatrie, die gaan over zijn boek, vertelt Wilkin van de Kamp, één van de bekendste bevrijdingspastors van Nederland, die daardoor ook veel ervaring heeft met bevrijding van demons, dat hij het niet eens is met zo'n benadering. Autisme is volgens hem iets wat 100% genetisch is, en nooit demonisch van oorsprong. Hij vindt het zelfs schadelijk als christenen tóch blijven beweren dat dit wel zo is.

Multidisciplinair
Ook vertelt Wilkin dat een uitdrijving meestal, zo niet altijd, voorafgegaan wordt aan een serie gesprekken. Hij gaat hiervoor diverse stadia door. Mensen zijn niet solitair demonisch gebonden, maar kunnen ook op allerlei andere manier gebonden zijn. Vaak is die laatste stap, bevrijding van demonische banden, niet eens nodig, zo vertelt hij. Wilkin brengt een goede nuance aan in een debat dat de neiging heeft om zich in twee extremen te uiten. Enerzijds zijn er de seculiere wetenschappers die alles zuiver chemisch willen uitleggen, maar anderzijds zijn er duiveluitdrijvers die alles geestelijk willen zien, tot autisme aan toe. Wilkin pleit daarom voor een meer geïntegreerde, multidisciplinaire aanpak. Waar psychiatrie en demonie elkaar aanvullen, en niet uitsluiten. Door puur in te zetten op het één, kan er schade ontstaan op een ander vlak.

Manifestaties
Daarenboven is het ook niet zo dat een uitdrijving en publique altijd nodig is, zoals we bij Torben vaak zien. Pas wanneer een boze geest opeens met een zware stem begint te spreken door een kind heen, en het bijvoorbeeld opeens bovennatuurlijke krachten heeft, dan is het goed om die geest aan te spreken. Moet dat in repetitief gebrabbel, zoals Torben doet? Dat soort gedrag zien we nergens in de Bijbel. De geesten worden op een duidelijke manier aangesproken. Ook kan ik me voorstellen dat er voor die persoon wordt gebeden, soms zelfs een uur of langer, zoals ook Wilkin vanuit ervaring vertelt. Maar van korte afstand repititief tegen een kind gaan schreeuwen lijkt me inderdaad niet gezond. Zeker als er geen manifestatie was en het dus niet per sé nodig is, maar ook gewoon discreet kan door met die persoon op een afgesloten locatie te bidden. Wat TLR doet, heeft een hoog sensationeel gehalte en is heel intens voor een kind om te ervaren op zo'n jonge leeftijd. TLR Nederland schrijft dat er meestal van tevoren al heel lang met iemand is gebeden alvorens zo'n uitdrijving (tijdens de doop) moet gebeuren. Dan vraag ik mij af waarom die uitdrijving dan publiekelijk daarna nog moet gebeuren, met camera's erbij. Wat is daar de meerwaarde van? De jongen die we op de Betteld zagen leek ook gewoon bij zinnen, maar Torben schreeuwt maar door. 

Overweging
Hoe heftig ook, we zullen het volgende moeten overwegen. Dat Torben misschien wel een andere agenda heeft. Dat zijn heftige woorden, maar ze staan niet op zichzelf. Al eerder schreef ik over Torben en zijn volgelingen, en kwamen zorgwekkende zaken aan de orde. Filmpjes waarin we Torben duidelijk een truc zien doen met een schoen, wat zogenaamd moet voorstellen dat iemands been langer gemaakt wordt en hij of zij dus denkt dat hij beter kan lopen. Door de dopamine ontstaat een groot placebo-effect, zodat de persoon in kwestie (tijdelijk) denkt genezen te zijn. Later wordt vaak ervaren dat de klachten weer terugkomen, maar dan is de camera niet meer in de buurt. ​

Hypnose
Een ex-hypnotiseur, nu christen, bekeek ook deze beelden en is van mening dat hij dezelfde hypnose/illusionisme-technieken gebruikt als zij destijds, met als enige verschil dat hij de naam van Jezus gebruikt. Zie de video hierboven. Ook op korte afstand tegen zeer beïnvloedbare jonge kinderen valt mijns inziens in die categorie. Als iemand bij mij op die leeftijd zo ging schreeuwen, zou ik na een tijdje ook gaan gillen. Of huilen. Of wat dan ook maar. Ik zou alles wel willen doen om die man op te laten houden. Tevens is peer pressure (groepsdruk) een factor die illusionisten vaak gebruiken. Hiermee zeg ik niet dat iedereen bij TLR dit soort technieken gebruikt en dat er een samenzwering is. Nee, ik wil er alleen mee zeggen dat Torben als oprichter een bijzondere status geniet en dat dit sektarische trekken vertoont. Ik zeg ook niet dat alles fake is. Genezing is niet afhankelijk van de persoon die de genezing uitvoert, maar van de persoon die gelooft in Jezus, Die genezing geeft. Soms zien we daarom bovennatuurlijke dingen gebeuren, zelfs bij "christelijke" sektes. Dat geeft enerzijds verwarring, maar toch lopen de mensen in bosjes achter mensen zoals Torben aan. Toch moeten we wonderen waar de naam Jezus opgeplakt wordt, niet automatisch beschouwen als iets wat daarom meteen 100% goed is, leert ook de Bijbel.

"Velen zullen op die dag tegen Mij zeggen: Heere, Heere, hebben wij niet in Uw Naam geprofeteerd, en in Uw Naam demonen uitgedreven, en in Uw Naam veel krachten gedaan? Dan zal Ik hun openlijk zeggen: Ik heb u nooit gekend; ga weg van Mij, u die de wetteloosheid werkt!" (Mattheüs 7:22-23, HSV)

Genezing
Hiermee zeg ik ook niet dat iedereen binnen TLR een wolf in schaapskleren is en dat genezingen binnen deze groep nooit van God komen. Ik geloof dat velen binnen The Last Reformation oprecht zijn in hun verwachting van Jezus als heelmeester en ik geloof ook zeker dat er nog wonderen gebeuren binnen hun kringen. Waar Jezus centraal staat, gebeuren soms onverwachte dingen. Genezing is immers niet afhankelijk van degene die de genezing uitspreekt, maar van het geloof in Degene die de genezing geeft: Jezus. Maar we zullen goed moeten beseffen dat we in een andere periode leven dan de apostolische periode, waarover we lezen in het boek Handelingen (waar Torben zo gek op is). Hier is genezing de regel, in onze tijd is het de uitzondering. Ook zijn de wonderen daar veel groter; mensen staan op uit de dood, mensen die verlamd geboren zijn hebben geen revalidatie nodig, maar kunnen meteen dansen. Noem maar op. In onze tijd zien we dat de meeste wonderen die geclaimd worden, benen zijn die langer worden, of andere vage klachten die moeilijk te verifiëren zijn. Hier en daar horen we over buitengewone wonderen van kanker die opeens niet meer aanwezig is op echo's, maar dat is vooral uitzondering en geen regel. Zie voor een Bijbelse uitleg van hoe het kan dat genezingen nu anders zijn dan in de apostolische periode, deze preek van Tom Pennington.

Wilsbekwaam
Wat duiveluitdrijvingen betreft, ben ik echter optimistischer. Ik geloof dat wannéér er een demon in iemand huist, deze wel móet wijken voor Jezus Naam. Dat een ziekte of aandoening uit de DSM-V niet altijd (meestal niet zelfs) een demonische oorzaak heeft, moet hierbij wel in ogenschouw genomen worden. Wanneer iemand door een geest in bedwang wordt gehouden, is deze namelijk niet wilsbekwaam en kan die persoon het evangelie niet horen, laat staan aannemen. Daarom zal dat soms éérst moeten gebeuren voordat iemand tot geloof komt. Ik geloof dat God in Zijn voorzienigheid ook ons als het lichaam van Christus de macht heeft gegeven om die demonen weg te sturen in Jezus' Naam, zodat iedereen in dat evangelie kan gaan geloven en Jezus offer dus ook effectief beschikbaar is voor letterlijk élk persoon op aarde. Ziekte, pijn en moeiten daarentegen is iets waar wij soms om redenen die ons niet meteen duidelijk zijn, mee te dealen hebben. Paulus moest Trofimus bijvoorbeeld ziek achterlaten (2 Tim. 4:20) en ook zijn eigen doorn in het vlees werd niet genezen (2 Kor. 12). Maar ondanks onze ziekten, pijnen en moeiten, zijn wij nog steeds wilsbekwaam. Dát is waarom ik geloof dat niet elke ziekte vandaag de dag nog weggenomen wordt in Jezus' Naam, maar ik tegelijk wél geloof dat demonen zullen moeten wijken in Jezus' Naam. Vanwege de wilsbekwaamheid.

Kingdom Now
We merken dat het zogenaamde "koninkrijksdenken" veel kerken en groepen zoals TLR begint te overheersen. Dit is het idee dat wij als ambassadeurs van Jezus hier op aarde Zijn koninkrijk wel even kunnen stichten. Dat wij als het lichaam van Christus wel handen en voeten kunnen geven aan zijn koninkrijk, en dat we ziekte en ellende aan moeten gaan aanspreken tot zij helemaal verdwenen is, zodat het hier uiteindelijk een hemel op aarde zal worden. Wanneer we echter het laatste boek van de Bijbel lezen, wordt duidelijk dat het op een heel andere manier zal gaan. Het koninkrijk komt pas na een periode van een hoop ellende, en Jezus Zélf zal dit koninkrijk stichten, als Hoofd. Wij zullen pas meeregeren nádat Hij dat heeft gesticht. Lees ook Openbaring 20:1-6 of Daniël 2:34-45, waar we zien dat de Steen zónder mensenhanden los komt, alle koninkrijken van de aarde vernietigt en dan de hele aarde vervult. We zien wél een rol voor ons om mee te regeren nádat het gesticht is in Openbaring 20, maar nergens in de Bijbel zien we dat wij een onderdeel uitmaken van het creëren van dat koninkrijk. Over de misverstanden van het koninkrijk schreef Unravelations al eens eerder; u kunt het hier teruglezen in een uittreksel, maar het is afkomstig uit een groter e-book genaamd 49 argumenten tégen preterisme, die overigens tevens gratis te downloaden is. Het koninkrijksdenken is een resultaat van een dispensationele mishandeling van de Bijbel. Het koninkrijk werd al in het Oude Testament beloofd aan de fysieke Joden. In de 4 evangeliën zien we vervolgens dat het koninkrijk nabij is, omdat de Koning nabij is. Maar de Joodse leiders wezen Hem af en om die reden zal een toekomstige generatie de vruchten ervan voort gaan brengen (Matth. 21:43). Het is dus niet zo dat het koninkrijk er op een geestelijke manier al is voor de kerk. Nee, het koninkrijk is bedoeld voor de Joden en volledig toekomstig. Vanwege het koninkrijksdenken zien we een groep mensen die zéér teleurgesteld is geraakt in de kerk en vaak ook in Jezus, omdat ze de verwachting hadden dat Hij hen 100% zeker zou genezen, maar dat dat niet zo bleek te zijn. We kunnen niet tegen deze mensen blijven zeggen dat ze te weinig geloof hebben. Dat is heel kwetsend. Had Trofimus (2 Tim. 4:20) dan ook te weinig geloof? Of Paulus in 2 Kor. 12? Ja, soms geneest God. Soms niet. En Hij heeft daar zo zijn redenen voor. Laten we daarom stoppen met de waanzin van Kingdom Now en focussen op wat de Bijbel écht leert. Volgen we een surrogaatkoninkrijk waarin blijkbaar trucage en intimidatie nodig is om de suggestie in stand te houden, of strekken we ons uit naar dat échte koninkrijk dat nog voor ons ligt, waarin de leefomstandigheden écht enorm verbeterd zullen zijn (Jesaja 65:17-25) en trucage en intimidatie van kinderen niet nodig is? God bless! :-)