Waar is de Baby?

Er is een levendige discussie tussen charismatische christenen aan de ene kant en cessationisten aan de andere kant, over wat we nu precies aan moeten met enerzijds de profetieën waarover we in Handelingen lezen, en anderzijds de "profetieën" die we nu zien. Ook in het midden van die discussie vinden we echter veel christenen met een meer genuanceerde mening, variërend van "de meeste gaven van de Geest zijn nu gestopt" tot "laten we de valse profetieën veroordelen, maar niet meteen de baby met het badwater weggooien." Onlangs bevond ik mij ook in zo'n discussie, en daar kwam het laatstgenoemde argument ook aan de orde. Zelfs de meest doorgewinterde pinksterchristenen beamen dat er inderdaad veel valse profetieën worden gedaan in de heilige Naam van Christus, maar moeten we alles dan meteen over één kam scheren? Toegegeven, het onderwerp over de gaven van de Heilige Geest is een gevoelig onderwerp, dat al snel appelleert aan heftige emoties bij sommige christenen, en dus is het een begrijpelijk argument. Ik vroeg me echter af: is er eigenlijk wel een baby? Dat bedoel ik niet vervelend, maar heel serieus. Want waar is die baby dan precies? Waar zijn al die profetieën die met laserprecisie uitgekomen zijn anno 2024? Niemand op Twitter (nu X) kon het me vertellen.

"Maar wees op uw hoede voor de valse profeten, die in schapenvacht naar u toe komen maar van binnen roofzuchtige wolven zijn." (Mattheüs 7:15, HSV)

Valse profeten
Dat er in de tijd van de Bijbel valse profeten waren, is geen geheim. Ze worden veelal gekenmerkt door hun goede boodschappen. Zo zien we in Jeremia 28 de valse profeet Hananja, die het volk voorloog dat de koning van Babel verslagen zal worden. Dit bleek niet waar te zijn, en Hananja moest dit met de dood bekopen. In Ezechiël 13 lezen we over profeten die hun eigen geest (inzicht) volgen, en niet Gods Geest. Ook van hen wordt gezegd dat zij een goede boodschap hadden, namelijk die van vrede voor Jeruzalem (vers 16), terwijl die er niet is. Het is dus niet meteen zo dat elke valse profetie meteen direct van demonen of de duivel komt. Soms denken mensen écht dat ze iets van God horen, maar blijkt dit gewoon hun eigen wensdenken te zijn. Kent u ook zulke mensen? Ook Jeremia 14:14 bevestigt dit, evenals Jeremia 23:16. Ook daar wordt gesproken over "ijdele hoop". En zo kunnen we nog wel even doorgaan. Het is dus opvallend dat het juist de valse profeten zijn in de Bijbel die boodschappen brengen van hoop, en goede profeten die vaak met boodschappen van bekering en oordeel komen. Laten we dit eens naar de dag van vandaag extrapoleren. Wat is de typische boodschap van "profeten" uit de mainstream charismatische kerk? Rijkdom, voorspoed en een tweede "pinksteren". Laten we eens een aantal voorbeelden bekijken.

Als je opbouwende woorden tegen iemand wil zeggen, waarom moet dat dan "profetie" genoemd worden? Dat staat nergens in de Bijbel.

Een andere term die men veel gebruikt is "een woord van de Heer". Dit is echter precies hoe profeten in het OT hun boodschap inluidden.

NAR
Natuurlijk is het niet zo dat er nooit een boodschap van hoop werd gepredikt door profeten uit het Oude Testament, maar de keren dát het gebeurt zien we dat er een oproep tot bekering bij wordt vermeld. Dit is iets wat we vandaag de dag maar weinig horen in de pinksterkerken. Er is vooral aandacht voor die rijkdom, voorspoed en dat "tweede pinksteren", waarbij nóg meer wonderen zouden moeten gebeuren volgens sommige "ingewijden". Opvallend, niet? Ook is het niet zo dat hedendaagse "profeten" nooit een ernstige boodschap hebben, maar die wordt vaak zó algemeen geformuleerd dat je er alle kanten mee uit kunt. Dit is typisch voor "profeten" binnen de zgn. NAR (Nieuw-Apostolische Reformatie). Kijk nog eens naar de profeten uit het Oude Testament en overweeg hun profetieën nog eens: die zijn haarscherp en geven tot in detail aan waar en wanneer iets gaat gebeuren. Dit in tegenstelling tot hedendaagse "profetieën", die vaak net zo vaag zijn als de gemiddelde horoscoop. En áls ze dan eens een keer heel specifiek zijn, dan blijkt vaak dat ze helemaal niet uitkomen. Hieronder een paar voorbeelden.

"Profeet" Kris Valloton gaf toe dat hij ernaast zat toen hij profeteerde dat Trump zou winnen.

Een andere "profeet" uit de NAR lijkt meer te raaskallen dan echt iets zinnigs te zeggen.

" 20. Maar de profeet die overmoedig handelt door een woord in Mijn Naam te spreken dat Ik hem niet geboden heb te spreken, of die in de naam van andere goden spreekt, die profeet zal sterven. 21. Wanneer u dan in uw hart zegt: Hoe kunnen wij het woord herkennen dat de HEERE niet gesproken heeft? 22. Wanneer die profeet in de Naam van de HEERE spreekt, en het gebeurt niet en het komt niet uit, dan is dat een woord dat de HEERE niet gesproken heeft. In overmoed heeft die profeet dat gesproken; wees niet bevreesd voor hem." (Deuteronomium 18:20-22, HSV)

Tactieken
Bovenstaande is zomaar even een greep uit de verschillende (typen) "profetieën" die u online tegen kunt komen, of zelfs in uw kerk. Soms wordt het "een woord van de Heer" genoemd, of zelfs subtieler: een "beeld". Dit wekt de indruk dat het misschien niet meteen een profetie is, maar tegelijk tóch wel heel belangrijk. Is zo'n beeld een soort clausule waarmee men onder de ernstige woorden van Deuteronomium 18 uit denkt te komen? Waar lezen we dit precies in de Bijbel? Het doet meer denken aan wat een waarzegster zou zeggen na haar handen over een glazen bol te hebben geplaatst. Zo zijn er verschillende tactieken waarmee deze "profeten" opereren, en waarmee "damage control" kan worden ingebouwd. Hieronder een overzicht.

1. Horoscoop-stijl: Zeer algemene termen gebruiken, die op van alles kunnen slaan.
2. Waarzegger-stijl: Een variant hiervan, maar dan uitgedrukt als een beeld.
3. Achteraf-stijl: Achteraf claimen dat een "profetie" is uitgekomen, maar niet te controleren is.
4. Voorwaardelijke stijl: Later claimen dat de profetie enkel uitkwam bij bepaalde voorwaarden.
5. Woord van de Heer-stijl: Profetie anders noemen, maar precies hetzelfde doen.
6. King James-stijl: Archaïsche woorden gebruiken of zelfs schreeuwen (werkt ook met de SV).
7. Metamorfose-stijl: Claimen dat profetie anno 2024 anders werkt dan in de Bijbel.

Waarschuwing
Zoals we in Deuteronomium 18 al lazen, was het "uitoefenen van profetie" niet zonder consequenties in het Oude Testament. Valse profeten moesten dat met de dood bekopen. Laat dit ons toch tot nadenken stemmen. We leven nu natuurlijk niet meer in die tijd en vallen ook niet onder de wet, maar het zegt wel iets over de ernst ervan. Wanneer we zoiets zouden doen en er niet voor de volle 100% overtuigd van zijn dat het écht van Hem is, gebruiken we Zijn Naam eigenlijk ijdel. We claimen dan dat Zijn Naam aan die woorden is verbonden, terwijl we dat misschien niet eens zeker weten. Misschien zijn het wel onze eigen gedachten die een bepaalde situatie wensen voor de ander? We hebben zojuist al enkele varianten besproken, maar laten we ook nog even wat aandacht besteden aan de andere.

Bill Johnson, de lead pastor van Bethel Church in Californië, zegt dat eerstejaars leerlingen van de Bethel School of Supernatural Ministry (BSSM) verplicht drie keer een valse profetie uit moeten spreken, omdat ze anders het tweede jaar niet in mogen. Dit staat echt diametraal tegenover wat God zet in de Bijbel. Toch zijn er nog steeds christenen die dit bij hoog en laag durven te verdedigen.

Authenticatie
Zo is het niet ongebruikelijk dat "profeten" claimen dat zij iets juist hebben voorspeld, maar dat dat bijzonder genoeg nergens terug te vinden is. Het bijzondere van Oudtestamentische profetieën is immers dat zij alles van tevoren nauwkeurig optekenden, zodat ook zorgvuldig geverifieerd kon worden of iets daadwerkelijk uitkwam. Er waren meestal één of meer profetieën die tijdens het leven van de profeet in vervulling gingen, en één of meer profetieën die in (veel) later tijd in vervulling zouden gaan. Het idee hierbij was dat als de eerste profetieën van zo'n profeet in vervulling gingen, dit ook een authenticatie was voor de andere profetieën die in later tijd geplaatst werden. Dit is echter precies wat er mis is met hedendaagse "profeten". Veel van hun "profetieën" komen helemaal niet uit, dus waarom zouden we waarde aan hun woorden blijven hechten?

Toeval
Soms komen bepaalde "profetieën" tóch uit. "Hoe kan dat dan?" vraagt menigeen zich dan misschien af. Ook een kapotte klok geeft twee keer per dag de goede tijd aan. En als de opties beperkt zijn, bijvoorbeeld bij een verkiezing tussen twee presidentskandidaten, is de kans maar liefst 50% om goed te gokken. Dit soort dingen lenen zich er dus heel goed voor om een "profetie" over uit te spreken. En zelfs tóen gokten de meesten van die zogenaamde "profeten" mis. En nog steeds wordt de mening van deze christenen erg gewaardeerd. Dit geeft wel aan hoe erg het gesteld is met het geestelijk onderscheidingsvermogen van veel charismatische christenen. Ook dit jaar zullen we vermoedelijk weer de nodige "profetieën" horen over hoe Trump de verkiezingen gaat winnen. We zullen zien..

Voorwaardelijk
Er wordt door critici weleens gezegd dat veel profetieën in de Bijbel voorwaardelijk waren, en soms dus niet uitkwamen omdat de toehoorders zich bekeerden. Meestal werd dit er echter bij verteld, maar in één geval zien we dat inderdaad niet terug in de tekst. Dat is in het geval van Jona. Hij geeft aan dat de stad in 40 dagen omgekeerd zou worden, maar vertelt er niet bij dat dat níet het geval is als de mensen van Ninevé zich zouden bekeren. En daar had hij ook alle reden toe. Hij liet dit weg, omdat hij natuurlijk helemaal niet wilde dat zij zich zouden bekeren! God was daarom ook boos op Jona.

Door wat voor soort vis werd Jona eigenlijk opgeslokt? Nergens staat dat dat een walvis was.

"Hij bad tot de HEERE en zei: Och HEERE, waren dit mijn woorden niet toen ik nog in mijn eigen land was? Daarom ben ik het voor geweest door naar Tarsis te vluchten! Want ik wist dat U een genadig en barmhartig God bent, geduldig en rijk aan goedertierenheid, Die berouw heeft over het kwaad." (Jona 4:2, HSV)

Bekering
Toch is dat natuurlijk ook wel een lekker makkelijk argument: als een profetie niet uitkomt, dan kun je gewoon zeggen dat dat komt omdat mensen zich bekeerden. Of andersom; dat een profetie alleen uit zou komen als mensen zich zouden bekeren. Maar hoe kwalificeer je dat dan precies? Hoe zie je dat aan de buitenkant? In het geval van Jona was het heel duidelijk: heel het land liet niet alleen innerlijk maar ook uiterlijk berouw zien. Zelfs de dieren werden in rouwkleding gehuld (Jona 3:8). Kan het nóg duidelijker? Als de moderne "profeten" dit jaar weer gaan "profeteren" dat Trump de verkiezingen zal winnen, zal dat dan ook zijn omdat het hele land in rouwkleding gehuld is, als een uiting van een innerlijke verandering? Of zal dat gewoon een toevalstreffer zijn? En is Trump eigenlijk wel zo "christelijk" als evangelicals dat doen voorkomen? Daarover leest u meer in dit artikel.

Taylor gokte de eerste keer goed (ook al is dat niet meer te controleren), maar de tweede keer fout.

Metamorfose
Een ander argument dat vaak aangehaald wordt, is dat profetie vanaf het Nieuwe Testament anders werkt dan in het Oude Testament. Het zou nu zoiets betekenen als "opbouwende woorden spreken", maar is dat wel zo? Men haalt dit argument uit 1 Korinthe 14, waar profetie inderdaad in verband wordt gebracht met het opbouwen van de gemeente. Waar echter aan voorbij gegaan wordt, is dat ook vermaning genoemd wordt in dat verband. Opbouwen is dus geen synoniem voor profetie, maar een functie ervan. Evenals vermaning.

"Wie echter profeteert, spreekt tot mensen woorden van opbouw en vermaning en troost." (1 Korinthe 14:3, HSV)

Vermaning
​En was dat in het oude testament niet net zo? Ook toen werd profetie voor zowel vermaning als troost gebruikt. Lees de laatste hoofdstukken van Jesaja, of het boek Haggaï. Hierin zien we duidelijk dat er troost wordt beloofd aan het restant van Israël. Toch is er in het Oude Testament vooral aandacht voor vermaning. Het is opvallend dat juist die boodschap tegenwoordig onevenredig weinig aandacht krijgt in de charismatische kerk. In plaats daarvan zien we veelal een egocentrische boodschap waarin het individu vooral veel aandacht krijgt door beloofde rijkdom, voorspoed en excessieve "geestelijke" tekenen. Waarom die focus op het doen van die tekenen? Het idee bij veel christenen is gek genoeg dat wanneer iemand een bovennatuurlijk teken doet, zij daarmee blijk geven van een vergevorderde geestelijke volwassenheid. Het tegenovergestelde is echter het geval. Mensen die "in tongen" praatten, waren in Handelingen vaak pas nét wedergeboren. Geestelijke baby's nog, eigenlijk. Het is dan ook de kleinzieligheid van deze baby-christenen in Korinthe die Paulus adresseert in hoofdstuk 12 tot en met 14. Men achtte de ene geestelijk gave belangrijker dan de andere.

Onderscheiding
Ook nu nog zien we dat veel charismatischen afgeven op hun "minder geestelijke" broeders en zusters, omdat die niet zo bezig zijn met al die extreme uitingen zoals "vallen in de geest", "lachen in de geest" of "dronken zijn in de geest". Maar misschien zijn die broeders en zusters wel meer bezig met die ándere belangrijke gave die in 1 Korinthe 12 genoemd wordt: het onderscheiden van al deze "geesten". Want klopt dat allemaal wel? Waar zijn de ándere vruchten van al die zgn. moderne "apostelen" en "profeten"? 

"De vrucht van de Geest is echter: liefde, blijdschap, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, geloof, zachtmoedigheid, zelfbeheersing." (Galaten 5:22, HSV)

Agabus
Maar werkt profetie écht anders in het Nieuwe Testament? In dit artikel laat ik zien dat de profeet Agabus, in tegenstelling tot wat vaak beweerd wordt door charismatischen zoals Kris Valloton hiernaast, nog steeds op dezelfde manier profetie uitoefent als de profeten in het Oude Testament. Er is niets veranderd. Ook de andere claims van Valloton zijn gemakkelijk te weerleggen overigens. Dat hebben we in deze artikelserie uitgebreid gedaan.

"Daarom, ieder die deze woorden van Mij hoort en ze doet, die zal Ik vergelijken met een verstandig man, die zijn huis op de rots gebouwd heeft;" (Mattheüs 7:24, HSV)

Eisegese
Om weer even terug te komen op de openingstekst uit Mattheüs 7: Valloton geeft hierboven aan dat vers 24 tot en met 27 in verband staan met vers 15 tot 23, en wil zo aantonen dat de passage van valse profeten eigenlijk gaat over mensen die niet openstaan voor correctie. Er zijn echter geen indicatoren in de tekst die dat specifiek aangeven. De frase "deze woorden" staat helemaal aan het einde van de totale Bergrede, die 3 hoofdstukken lang doorgaat. Jezus vat de hele Bergrede dus eigenlijk samen en vertelt feitelijk dat wie naar ál die woorden moeten luisteren en dan dus niet door elkaar geschud kunnen worden als de stormen van het leven komen. Lees zelf de Bergrede eens in één ruk door, in Mattheüs 5-7, en zie hoe bemoedigd u ervan raakt. Degene die dit níet als fundament heeft, is degene die wél ontregeld zal raken als de stormen van het leven komen. Het gaat hier helemaal niet over corrigeerbaar zijn of niet. Dat staat nergens. Dit forceert hij óp de tekst en vloeit niet logischerwijs uít de tekst. Iets in de tekst leggen, zoals Valloton hier doet, noemen we dan ook eisegese. Dat is het tegenovergestelde van exegese, waarin we iets uít de tekst halen. Valloton draait de boel aan het einde van bovenstaande video overigens ook heel listig om: "De belangrijkste bediening van een valse profeet, is de bediening die angst verspreidt."

"Geliefden, geloof niet elke geest, maar beproef de geesten of zij uit God zijn; want er zijn veel valse profeten in de wereld uitgegaan."
​(1 Johannes 4:1, HSV)

Een "profeet" moest zijn profetie in 100% van de gevallen voor 100% juist hebben. Als niet aan één van beide vereisten voldaan werd, is het per definitie een valse profeet.

Inversie
Dit doet hij door diverse thema's in 1 Johannes 4  samen te lijmen om zo zijn geïnverteerde theologie te kunnen pitchen. De waarheid is echter dat deze zendbrief van Johannes één brief was, en geen hoofdstukken of paragrafen had. Hierin behandelt hij een aantal thema's, en werkt die puntsgewijs af. Elke keer als hij zo'n thema introduceert, begint hij met het woord "geliefden". Tel ze maar eens. Soms is er overlap, soms een verband, maar soms ook niet. Het waarschuwen voor dwalingen wordt in de eerste verzen in verband gebracht met het wel of niet geloven in de lichamelijke opstanding van Jezus Christus (vers 3), niet met het wel of niet hebben van angst. Na vers 7 gaat het opeens over de onderlinge liefde, een heel ander onderwerp. Ziet u hoe ook hier weer heel subtiel en leep het woord van God omgebogen wordt door onkundige mensen? Het is dan ook niet verwonderlijk dat deze man ernaast zat toen hij "profeteerde" dat Trump tot president verkozen zou worden eind 2020. Misleid, of misleider? U mag het zeggen..

Wie de Nieuw-Apostolische Reformatie een beetje bestudeerd heeft, ziet hier meteen een sterke korrelatie met de werken van het vlees.

" 19. Het is bekend wat de werken van het vlees zijn, namelijk overspel, hoererij, onreinheid, losbandigheid, 20. afgoderij, toverij, vijandschappen, ruzie, afgunst, woede-uitbarstingen, egoïsme, onenigheid, afwijkingen in de leer, 21. jaloersheid, moord, dronkenschap,  zwelgpartijen, en dergelijke; waarvan ik u voorzeg, zoals ik ook al eerder gezegd heb, dat wie zulke dingen doen, het Koninkrijk van God niet zullen beërven." (Galaten 5:19-21, HSV)

Baby
​We hebben een vleugje gezien van het mainstream charismatische christendom, van de Nieuw-Apostolische Reformatie en aanverwante groepen. Telkens zitten zij fout. Telkens leggen ze teksten verkeerd uit. Telkens zien we hen falen. Maar niet alleen op dit vlak. Kijk naar leiders als Todd Bentley, Mike Bickle, etc. Schandalen, scheidingen, (machts)misbruik, twijfelachtige financiële constructies en noem maar op. Zijn dát de vruchten van de Geest? Of zijn dat de vruchten van het vlees? Er zijn zoveel foute voorbeelden. Zijn er eigenlijk wel goede voorbeelden? Zijn er vandaag de dag nog wel goede profeten? Waar zijn die profetieën die verifieerbaar met laserprecisie uitkomen? Waar is de baby? Of is het eigenlijk alleen maar badwater? In dit artikel leg ik uit waarom bepaalde gaven van de geest momenteel gestopt zijn. Kort uitgelegd komt dit omdat het in die tijd een bepaalde functie had, die nu minder nodig is. We noemen dit de zgn. apostolische gaven. In die tijd waren er dan ook genezers en profeten.

Bediening
Dat betekent echter niet dat God vandaag de dag niet meer kan genezen. Ik heb vaak zat gehoord en meegemaakt dat mensen genezen werden in Jezus' Naam, met blijvend effect (naar Jakobus 5:14). Maar tussen genezen en genezer zit meer dan een letter verschil! Wie één keer met succes voor iemands genezing bidt, is niet meteen een genezer. Die bediening zagen we wél in de tijd van de apostelen, maar nu niet meer. We horen soms verhalen over "gebedsgenezers" zoals wijlen Jan Zijlstra of noem maar op, maar genazen zij altijd iedereen? Zeker niet. Dat zien we echter meestal niet terug op videomateriaal, maar wordt eruit geknipt. De zieke wordt dan vaak verweten "te weinig geloof" of "zondige patronen in hun leven" te hebben, maar dat is niet eerlijk. Soms heeft een ziekte ook een andere functie, zoals bij Job of Paulus' doorn in het vlees, en bovendien moeten we ons afvragen of het wel de bedoeling is dat iedereen aan déze kant van de eeuwigheid al geneest. Paulus zegt immers niet dat wij allemaal moeten stoppen met zuchten en meer geloof moeten hebben, maar erkent dat de schepping (ons incluis) zucht en wacht op het moment dat zij bevrijd wordt van het huidige verderf.

" 18. Want ik ben ervan overtuigd dat het lijden van de tegenwoordige tijd niet opweegt tegen de heerlijkheid die aan ons geopenbaard zal worden. 19. Met reikhalzend verlangen immers verwacht de schepping het openbaar worden van de kinderen van God. 20. Want de schepping is aan de zinloosheid onderworpen, niet vrijwillig, maar door hem die haar daaraan onderworpen heeft, 21. in de hoop dat ook de schepping zelf zal bevrijd worden van de slavernij van het verderf om te komen tot de vrijheid van de heerlijkheid van de kinderen van God. 22. Want wij weten dat heel de schepping gezamenlijk zucht en gezamenlijk in barensnood verkeert tot nu toe. 23. En dat niet alleen, maar ook wijzelf, die de eerstelingen van de Geest hebben, ook wijzelf zuchten in onszelf, in de verwachting van de aanneming tot kinderen, namelijk de verlossing van ons lichaam. 24. Want in de hoop zijn wij zalig geworden. Hoop nu die gezien wordt, is geen hoop. Immers, wat iemand ziet, waarom zou hij dat nog hopen? 25. Maar als wij hopen wat wij niet zien, dan verwachten wij het met volharding. 26. En evenzo komt ook de Geest onze zwakheden te hulp, want wij weten niet wat wij bidden zullen zoals het behoort. De Geest Zelf echter pleit voor ons met onuitsprekelijke verzuchtingen." (Romeinen 8:18-26, HSV)

Profetie
Net zoals er verschil is tussen de gift van een individuele genezing en bediening van genezer, is er naar mijn idee ook verschil tussen de gift van een individuele profetie en de bediening van profeet. Ik kan dus niet hard maken dat God vandaag de dag nooit meer een persoonlijke profetie aan iemand zou kunnen geven. Hij kan alles, en als Hij dat wil zal Hij dat zeker doen. Persoonlijk ken ik echter niemand die ooit een individuele profetie heeft gehad die écht verifieerbaar uit is gekomen, maar wil me wel genuanceerd opstellen in dit debat. Ik ken immers niet alle christenen en hun geloofsleven. Het is natuurlijk wel zo dat God ook in de toekomst wel weer verder zal werken met profeten, zoals we ook in Joël 2:28 en Openbaring 11:3 dan ook lezen, maar tot die tijd zien we vooral dat de periode gekenschetst wordt door valse profeten. Ik zie dan ook dat het mainstream christendom vooral gedomineerd wordt door valse profeten, en ik geloof zeker dat we dat badwater keihard weg moeten gooien. Waarom luisteren we nog naar die mensen die keer op keer valse profetieën hebben? 

"En er zullen veel valse profeten opstaan en die zullen er velen misleiden." (Mattheüs 24:11, HSV)