Zijn de Gaven van de Geest Helemaal Gestopt?

Eerder dit jaar verscheen de documentaire "Cessationist" op Vimeo, waar bekende Amerikaanse calvinisten zoals Phil Johnson, Steven Lawson en Justin Peters vertellen waarom de gaven van de Heilige Geest anno 2023 gestopt zijn. Uiteraard liet dit een hoop stof opwaaien in de christelijke wereld, en het is denk ik goed om daar eens een artikel aan te wijden.

"De liefde vergaat nooit. Wat dan profetieën betreft, zij zullen tenietgedaan worden, wat talen betreft, zij zullen ophouden, wat kennis betreft, zij zal tenietgedaan worden."
​(1 Korinthe 13:8, HSV)

​Geld
Wat ik persoonlijk altijd jammer vind, is dat er voor christelijke boeken, documentaires en films vaak geld betaald moet worden. Natuurlijk begrijp ik dat er distributiekosten zijn als er fysieke exemplaren verspreid moeten worden en dat er productiekosten zijn, maar dat eerste geldt natuurlijk niet voor digitale exemplaren. Ook zouden productiekosten wellicht uit giften bekostigd kunnen worden, lijkt me, als een kerk de inhoud van zo'n documentaire echt zo belangrijk vindt. Vroeg Paulus ook geld voor zijn zendbrieven? Op deze manier lijkt het bijna wel alsof er een verdienmodel achter zit. Hierboven kunt u de documentaire kopen of huren, zo u wilt. Zo niet, dan kunt ook de trailer bekijken om een idee te krijgen van wat het standpunt van de documentairemakers is.

Cessationisme
Is het de moeite waard? Er zijn andere manieren om u van de inhoud op de hoogte te stellen. Zo predikte de calvinistische spreker Tom Pennington tijdens de conferentie Strange Fire, waar Lawson, Johnson en Peters ook aanwezig waren, al eerder langs ongeveer dezelfde lijnen over het onderwerp cessationisme. Met dit uit het Latijns afkomstige woord (cessatio) wordt aangegeven dat men gelooft dat de gaven van de Geest stopten na de eerste eeuw.

Clusters
Pennington maakt een pleidooi voor cessationisme, maar wil eerst duidelijk de kaders bepalen. Hij geeft aan dat cessationisme niet in de ruimste zin van het woord gezien moet worden. Het gaat enkel over een aantal bijzondere gaven die gestopt zouden zijn. Men pleit dus niet voor wat we volledig cessationisme zouden kunnen noemen, maar enkel voor het stoppen van de zogenaamde apostolische gaven. Pennington vertelt dat de Bijbel niet een boek is dat van kaft tot kaft een aaneenschakeling van wonderen is, maar dat wanneer we die goed bestuderen, enkel drie tot vier clusters van wonderen zien. Die clusters centreren zich rondom een moment waarop God iets nieuws doet, en Zijn boodschap laat vergezellen van wonderen en tekenen om de boodschappers ervan te authenticeren. Dat klinkt niet onlogisch. Het eerste cluster zien we rond Mozes en Jozua, waar God het volk instructies gaf hoe te leven. Het tweede cluster vindt plaats rond Elia en Elisa, als het volk afdwaalt en correctie nodig heeft. Het derde cluster is natuurlijk het belangrijkst; dat is het cluster waar Jezus heel veel wonderen deed, en nadien ook de apostelen, om het evangelie te brengen. Zelf zou ik nog een vierde cluster toe willen voegen; de nog toekomstige periode van de grote verdrukking, waar o.a. twee getuigen veel wonderen en tekenen zullen doen, om Israël de ogen te openen en te openbaren Wie haar Messias is (Openbaring 11). Natuurlijk gebeurden tussen die perioden ook wonderen, maar was dat veel minder frequent.

Cluster 1: Mozes / Jozua (Instructie)
Cluster 2: Elia / Elisa (Correctie)
Cluster 3: Jezus / Apostelen (Evangelie)
Cluster 4: Twee getuigen (Openbaring)

"En Hij riep Zijn twaalf discipelen bij Zich en gaf hun macht over de onreine geesten om die uit te drijven, en om iedere ziekte en elke kwaal te genezen." (Matth. 10:1, HSV)

Narcegese
Hoewel het heel mooi is als mensen groot van God en Zijn Geest durven denken, is het gevaarlijk als we bepaalde passages in de Bijbel als prescriptief gaan beschouwen, en niet enkel als descriptief. Ik bedoel daarmee dat als we ergens iets in de Bijbel lezen over iemand die iets moest doen van God, dat als een voorschrift voor ons in 2023 interpreteren en niet primair een beschrijving van dat moment toen. Neem het voorbeeld van Noach; hij moest een boot bouwen, maar geldt dat ook voor ons? Of neem het voorbeeld van de priesterwetten in Leviticus. Gelden die vandaag de dag nog voor ons heidenen? Het is altijd heel belangrijk het publiek te bepalen van een Bijbeltekst. Er heerst bijzonder genoeg het idee onder veel christenen dat het hele nieuwe testament aan ons geschreven is. Dat is een misverstand. Het is geschreven voor ons, om te lezen en van te leren, maar niet alles is aan ons geschreven. In de vier evangeliën zien we dat Jezus vooral bezig is het evangelie van het koninkrijk te prediken aan de verloren schapen van Israël (Matth. 10:5-7). Evangelie betekent goed nieuws, en dat kan natuurlijk nieuws zijn over van alles wat God doet of gaat doen. Het probleem is dat het evangelie van het koninkrijk vaak verward wordt met het evangelie dat Paulus later bracht; het goede nieuws dat Jezus onze schuld op Zich heeft genomen door voor ons te sterven en weer op te staan uit de dood. Aan het begin van het Mattheüsevangelie was Jezus nog helemaal niet gestorven en weer opgestaan uit de dood, dus als hij daar over het evangelie van het koninkrijk preekt, moet dat wel een ánder evangelie zijn dan het evangelie van Paulus (Rom. 2:16, 1 Kor. 15:1-6). Zo wordt alles op de grote hoop gegooid en menen veel christenen dat de Bergrede bijvoorbeeld ook randvoorwaarden weergeven met betrekking tot onze redding, ondanks dat het nergens in die rede over redding gaat. Het is een instructie voor de Joden over hoe zij in dat toekomstige koninkrijk behoren te leven. Ook bij de Grote Opdracht uit Markus 16:15 staat duidelijk vermeld dat hij dit tegen hen (de 11 discipelen) zei. We moeten het niet per se als normatief zien voor elke christen van elke tijd om slangen vast te pakken en gif te drinken. Dat is een narcistische benadering van de schrift; alsof alles over ons gaat.

"Slangen zullen zij oppakken; en als zij iets dodelijks zullen drinken, zal het hen beslist niet schaden; op zieken zullen zij de handen leggen en zij zullen gezond worden." (Markus 16:18, HSV)

Nuance
Ik heb al veelvuldig over dit onderwerp geschreven, en wil daarom in dit artikel vooral wat meer nuance aanbrengen, mocht dat nog niet duidelijk zijn. Zo hoorde ik onlangs iemand zeggen dat zieken vandaag de dag helemaal niet meer genezen kunnen worden, omdat die gaven primair aan de apostelen waren gegeven. Mensen die nu dus genezen waren, zouden zich volgens die persoon af moeten vragen wat de bron van die genezing was. Dat soort suggestieve opmerkingen zijn absoluut niet helpend in deze discussie, en getuigen van een zeer extreem soort cessationisme waar Pennington en consorten absoluut niet voor pleiten. Dat Jezus Zijn discipelen primair die kracht heeft gegeven, betekent niet dat mensen vandaag de dag niet kunnen genezen door gebed, zoals Jakobus instrueert in zijn zendbrief. Ik ken genoeg mensen die genezen zijn door gebed in Jezus' Naam.

Zijn de gaven van de Heilige Geest enkel in bepaalde gemeenten gestopt?

"Is iemand onder u ziek? Laat hij dan de ouderlingen van de gemeente bij zich roepen en laten die voor hem bidden en hem met olie zalven in de Naam van de Heere." (Jak. 5:14, HSV)

Excessen
Waar de documentaire zich vooral tegen afzet, zijn de excessen die we momenteel zo veel zien. Enorme "kerken" waar zeer charismatische persoonlijkheden de meest bizarre dingen laten gebeuren. En in dat opzicht ben ik het zeker met de documentairemakers eens. Wat onze precieze positie ook is als het gaat om cessationisme of continuïsme (het idee dat de gaven vandaag de dag nog door gaan), deze excessen zijn zaken die we nergens in positieve zin terugzien in het nieuwe testament en moeten dan ook veroordeeld worden. Wanneer we wonderen en tekenen op zichzelf als normatief gaan zien voor waar de "geest" zou werken, creëren we mogelijk een heel gevaarlijke precedent. We moeten hierbij ook altijd duidelijk de geesten onderscheiden. Kijk bijvoorbeeld naar de vruchten van moderne "profeten" zoals Todd Bentley, die vrouwen met kanker in hun buik slaat om die ziekte te "verdrijven", en daarna vreemdging met iemand uit zijn gemeente. Zijn dit de rolmodellen die we moeten volgen? Zijn hun leringen zaken die overeenstemmen met wat we in de Bijbel lezen? Als zij dingen leren die ons bij God vandaan leiden, is wat Mozes opschreef in Deuteronomium naar mijn idee zeker van toepassing.

" 1. Als in uw midden een profeet opstaat of iemand die dromen heeft, en u een teken of wonder geeft, 2. en dat teken of dat wonder waarvan hij tot u gesproken had, komt en hij zegt: Laten we achter andere goden aan gaan, die u niet kent, en laten we die dienen, 3. luister dan niet naar de woorden van die profeet of naar hem die die dromen heeft! Want de HEERE, uw God, stelt u dan op de proef om te weten of u de HEERE, uw God, liefhebt met heel uw hart en met heel uw ziel. 4. Achter de HEERE, uw God, moet u aan gaan, Hem moet u vrezen, Zijn geboden moet u in acht nemen en Zijn stem gehoorzamen; Hem moet u dienen en u aan Hem vasthouden. 5. En die profeet of hij die die dromen heeft, moet gedood worden, omdat hij heeft opgeroepen afvallig te worden aan de HEERE, uw God, Die u uit het land Egypte heeft geleid en u uit het slavenhuis verlost heeft; en omdat hij u wilde afbrengen van de weg die de HEERE, uw God, u geboden heeft daarop te gaan. Zo moet u het kwaad uit uw midden wegdoen." (Deuteronomium 13:1-5, HSV)

Exorcismes
Hierboven zien we dat wonderen en tekenen zélf dus niet normatief zijn, maar wat ermee gepaard gaat. Wat zijn de vruchten ervan? Leiden ze mensen van God vandaan? Dan is het geen "profeet" van God. Niet dat ik hiermee wil zeggen dat zij ter dood veroordeeld moeten worden, zoals hierboven. Dit gaat over de theocratie in Israël destijds, niet over de kerk in het hier en nu. Het kan best zijn dat er in bepaalde "kerken" wonderen en tekenen gebeuren, maar dat kan satan ook. Ook farao's tovenaars konden wondertekenen doen, hoewel beperkt (Exodus 7/8). Ook Simon de Tovenaar kon grote dingen doen (Hand. 8:9) en de zonen van Sceva dreven zelfs demonen uit (Hand. 19:13). Mensen die profetieën, exorcimes en wonderen in Jezus' Naam doen, hoeven niet eens wedergeboren christenen te zijn, lezen we in Mattheüs 7. In Handelingen 19 werden de zonen van Sceva afgestraft door de demonen, of dit werd althans toegelaten. Ook dat betekent niet dat dit dus altijd gebeurt als een niet-wedergeboren iemand te pas en te onpas de Naam van Jezus gebruikt om demonen uit te drijven. Mattheüs 7 is daar een goed voorbeeld van. Deze mensen lijken oprecht verbaasd te zijn dat zij niet behouden zijn. Zij geloofden ten diepste iets anders dan het evangelie, en leidden mensen naar wetteloosheid (vers 23).

" 20. Zo zult u hen dus aan hun vruchten herkennen. 21. Niet ieder die tegen Mij zegt: Heere, Heere, zal binnengaan in het Koninkrijk der hemelen, maar wie de wil doet van Mijn Vader, Die in de hemelen is. 22. Velen zullen op die dag tegen Mij zeggen: Heere, Heere, hebben wij niet in Uw Naam geprofeteerd, en in Uw Naam demonen uitgedreven, en in Uw Naam veel krachten gedaan? 23. Dan zal Ik hun openlijk zeggen: Ik heb u nooit gekend; ga weg van Mij, u die de wetteloosheid werkt!" (Mattheüs 7:20-23, HSV)

Profeteren
​In Handelingen 2 citeert Petrus de profeet Joël, die spreekt over zonen en dochters die zullen profeteren in het laatste der dagen. Dit wordt door sommige evangelicals gezien als een vrijbrief voor het "beoefenen van de gave van profetie" in de huidige tijd. Wie dit citaat echter in context leest, ziet dat Joël een veel verdere blik had dan Petrus op dat moment. Begrijp me goed, Petrus citeert het vers terecht, omdat de eerste Pinksterdag een voorproefje gaf van wat er nog komen gaat (de uitstorting van de Geest), maar het is nog niet de definitieve vervulling. De kaders ervan worden immers duidelijk weergegeven in het originele citaat. Het gaat hier over het moment dat de botten die bij elkaar waren gekomen in Ezechiël 37, de laatste fase in zullen gaan van wat Ezechiël beschrijft. De Geest zal in hen komen en zij zullen Hem Die zij hebben doorstoken eindelijk (h)erkennen als hun Messias (Zach. 12:10-14). Dat is de start van het nieuwe koninkrijk. In die periode zal Jezus voor hen optrekken om hen te bevrijden van Jakobs benauwdheid, ofwel de grote verdrukking, en de Dag des Heren een feit zijn. Dit wordt duidelijk aangegeven in het hoofdstuk. Vergelijk bijvoorbeeld Openbaring 6, waar tevens de zon en maan verduisterd worden en de dag van Zijn toorn aanstaande is. Ook uit de eerdere verzen van Joël 2 is duidelijk op te maken dat Israël in een heel andere fase zit dan waar zij momenteel verkeert. Zij was toen en ook nu duidelijk het onderwerp van smaad onder de heidenvolken (vers 19).

" 28. Daarna zal het geschieden dat Ik Mijn Geest zal uitstorten op alle vlees: uw zonen en uw dochters zullen profeteren, uw ouderen zullen dromen dromen, uw jongemannen zullen visioenen zien. 29. Ja, zelfs op de dienaren en op de dienaressen zal Ik in die dagen Mijn Geest uitstorten. 30. Ik zal wondertekenen geven aan de hemel en op de aarde: bloed en vuur en rookzuilen. 31. De zon zal veranderd worden in duisternis en de maan in bloed, voor die dag van de HEERE komt, die grote en ontzagwekkende. 32. Het zal geschieden dat ieder die de Naam van de HEERE zal aanroepen, behouden zal worden. Want op de berg Sion en in Jeruzalem zal ontkoming zijn, zoals de HEERE gezegd heeft, namelijk bij hen die ontkomen zijn, die de HEERE roepen zal." (Joël 2:28-32, HSV)

Conclusie
​Wat u ook van de documentaire vindt, het legt de vinger wel op een zere plek binnen de kerk. Wie een reality-check doet, ziet dat er vandaag de dag enerzijds inderdaad nog steeds wonderen gebeuren, maar tegelijk is dat ook weer beperkt. Wonderen gebeuren niet aan de lopende band, zelfs niet bij moderne "gebedsgenezers". En ook daar zien we dat de wonderen van minder grote omvang zijn dan wat Jezus 2000 jaar geleden deed. Hoeveel blinden zien we vandaag de dag genezen? Zien we mensen die verlamd geboren zijn zonder revalidatie dansen en springen na een genezingsdienst? Laat dit ons nopen tot reflectie. Ja, het is goed om groot van God te denken en om te bidden voor genezing, zoals Jakobus ons instrueert. Maar het hele name-it-and-claim-it-evangelie is naar mijn idee een poging om God in een klein doosje te stoppen waarin Hij tot een soort algoritme gereduceerd wordt. Laten we uitkijken om niet in de ene of juist de andere extremiteit te vervallen. De New Apostolic Reformation (NAR) zit daarbij helemaal aan de ene kant van het spectrum, en meent dat we zelfs nog grotere wonderen dan Jezus kunnen doen, terwijl de volledig-cessationisten helemaal aan de andere kant van het spectrum zijn. Wilt u een meer inhoudelijke bespreking van de gaven? Klik dan op één van onderstaande artikelen. God bless! 

Bethel en de NAR (Deel I)
Bethel en de NAR (Deel II)
Bethel en de NAR (Deel III)

Genezingsevangelie (Deel I)
Genezingsevangelie (Deel II)
Genezingsevangelie (Deel III)